Norbert Wijnhofen (53) was in 2019 Sociaal Werker van het Jaar. In die functie wilde hij de sociale psychiatrie beter op de kaart zetten. Hoe heeft hij dat aangepakt? En welke tips heeft hij voor andere professionals?
“Als sociaalpsychiatrisch werker help ik mensen met een ernstig psychiatrische aandoening hun plek in een wijk vinden. Naast psychiatrische hulp hebben zij vaak ook steun nodig op andere gebieden. Bijvoorbeeld bij het vinden van werk of een opleiding. Of omdat ze schulden hebben. Ik ga met ze in gesprek en help ze de juiste stappen te zetten.”
Wonen in de wijk
“Steeds vaker komen mensen met een ernstige psychiatrische aandoening in woonwijken terecht. Dat komt door decentralisatie van de zorg: we willen mensen zoveel mogelijk helpen in hun eigen leefomgeving.
Dat betekent ook dat de mensen in die omgeving moeten weten hoe je met deze doelgroep omgaat. Denk aan wijkteams, maar ook aan huisartsen, wijkagenten of buren. Hoe plaats je bepaald gedrag? Hoe reageer je erop? Die kennis deel ik met ze.”
Wetten die niet aansluiten
“Mijn cliënten hebben vaak last van wetten die niet goed op elkaar aansluiten. Een cliënt in een ggz-instelling valt bijvoorbeeld onder de zorgverzekeringswet. Gaat hij naar huis, dan valt hij onder de Wet maatschappelijke ondersteuning.
Wat dat in de praktijk betekent? Van het ene op het andere moment krijgt een cliënt een andere begeleider. Die begeleiding moet hij aanvragen via het wijkteam. Daar gaat vaak veel tijd overheen: er zijn lange wachtlijsten door het gebrek aan capaciteit.
Ook heeft een cliënt thuis soms geen passende dagbesteding. De overgang is dan te groot. En verhuizen is al ingrijpend, zeker voor deze doelgroep. Ik heb meegemaakt dat een cliënt vier keer opnieuw werd opgenomen doordat er begeleiding en structuur ontbrak.”
Buurtcentrum als oplossing
“Een oplossing vinden is niet makkelijk. Beleid verander je niet zomaar. Zelf laat ik zien hoe het anders kan. Voordat ik werd uitgeroepen tot Sociaal Werker van het Jaar, ben ik met een plan naar een beleidsmedewerker van de gemeente Nijmegen gestapt.
Ik wilde een buurtcentrum oprichten voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening. Hier krijgen ze hulp en steun bij het terugkeren in hun wijk. Denk aan traumaverwerking of terugvalpreventie. Maar ook aan het leren van praktische vaardigheden als koken en financiën bijhouden. En ze kunnen hier terecht als ze zich eenzaam of verdrietig voelen.”
Aansluiting in de wijk
“De gemeente wilde het project graag ondersteunen. Ik ben enorm trots dat het gelukt is. Een ggz-agoog en een psycholoog begeleiden de cliënten. Ook buurtbewoners helpen mee. Zelf ben ik de schakel tussen de gemeente en het buurtcentrum. Ik heb de deelnemers geselecteerd, de aanvragen geregeld en samen met de ggz-agoog een programma opgesteld.
Het is mooi om te zien dat cliënten elkaar vinden in dit buurtcentrum. Ze hebben hetzelfde doel: nieuwe dingen leren, terugval voorkomen en aansluiting vinden in de wijk. En dat gebeurt allemaal.”
Sociale psychiatrie op de kaart
“Met het buurtcentrum breng ik de sociale psychiatrie onder de aandacht bij beleidsmakers, gemeentes en zorgorganisaties. Dat was een van de dingen die ik als Sociaal Werker van het Jaar wilde bereiken. Het is een voorbeeld van de manier waarop je deze kwetsbare doelgroep succesvol een plek in de wijk geeft.
Ook heb ik veel interviews gegeven, artikelen gepubliceerd, debatten gevoerd en gesproken op hogescholen en congressen. En door de titel Sociaal Werker van het Jaar gingen deuren van belangrijke organisaties in mijn vakgebied sneller open. Dat maakte het makkelijker de sociale psychiatrie op de kaart te zetten.”
Tips voor professionals
“Ik vind het belangrijk dat sociaal werkers hun kennis delen met beleidsmakers bij de overheid. Zorg ervoor dat zij weten wat er in jouw werkomgeving speelt. Waar lopen je cliënten dagelijks tegenaan? Wat is er nodig om dit te veranderen? Zo kun je zelf invloed uitoefenen op beleid.
Het is niet altijd makkelijk een podium voor je verhaal te vinden. Of je plan slaagt, ligt aan je verhaal en aan wie je treft. Trek daarom met collega’s op. Kom met een plan waarvan je kunt aantonen dat je cliënten er voordeel van hebben. En dat kostenbesparend is. Dat is belangrijk voor een gemeente.
Onthoud vooral dat jij met je doelgroep werkt. En dat beleidsmakers een stuk verder van de werkomgeving afstaan. Jij bent het aan je cliënten verplicht hun verhalen proactief te delen. Zonder jouw input kan er geen goed beleid worden gemaakt.”
Sociaal Werker van het Jaar
Norbert werd in 2019 verkozen tot Sociaal Werker van het Jaar. Dit is een initiatief van het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk. Binnen die functie was hij een jaar lang ambassadeur voor zijn vak. Zijn drie opvolgers zetten in 2020 het sociaal werk in Nederland op de kaart: Simone Duin (lees ons interview met haar), Marloes Olde Hampsink en Marcel van Eck.
De Nationale ombudsman kan u helpen
Werkt u ook met burgers? En lopen zij weleens tegen problemen aan met de overheid? De Nationale ombudsman kan u helpen. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Bel ons speciale nummer voor professionals: 070 3563550.
Foto: Sociaal Werk werkt!
