In deze tijd van crisis worden veel zzp’ers geconfronteerd met de overheid. Misschien wel meer dan ooit. Het aanvragen van de Tozo-regeling, uitstel voor het betalen van belasting… de verhouding tussen de overheid en de zelfstandig ondernemer is ontzettend belangrijk, maar verloopt niet altijd even soepel. Wat als het misgaat? Jouw vraag niet duidelijk wordt beantwoord? Er überhaupt geen reactie komt? De Nationale ombudsman kan je helpen.
De Nationale ombudsman probeert ervoor te zorgen dat het tussen jou en de overheid werkt. “Samen met een team van 180 professionals help ik burgers op weg die vastlopen in de contacten met de overheid. Hier zitten ook zzp’ers tussen. Het is voor hen vaak moeilijk de weg te vinden en te weten waar ze precies moeten zijn. En hoewel we merken dat veel zelfstandig ondernemers het allemaal zelf willen regelen, komt er soms een moment waarop zij tegen hun eigen grenzen aanlopen,” vertelt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen.
Hoe kan de Nationale ombudsman helpen?
“Wij geven informatie, verwijzen door, leggen contacten en doen nader onderzoek. Een telefoontje of een brief van ons is vaak voldoende om de boel weer in beweging te brengen. Daarnaast schrijven we zo’n 100 rapporten per jaar. Zo’n rapport gaat over een onderwerp dat zodanig is, dat we verwachten dat veel meer mensen daar last van hebben. Onderwerpen die mensen echt raken in hun bestaan. Denk bijvoorbeeld aan de schuldsanering, waarover we onlangs een rapport hebben gepubliceerd.”
Onafhankelijke instantie zonder drempels
De functie van de Nationale ombudsman is in de grondwet vastgelegd. Maar van Zutphen wil de zzp’er op het hart drukken dat de Nationale ombudsman geen Haagse bureaucratie is. “We zijn geen ministerie. We zijn een onafhankelijke, onpartijdige instantie die de overheid adviseert over hoe beter met burgers en ondernemers om te gaan en hun problemen op te lossen. Daarnaast zijn er bij ons geen drempels, iedereen die een vraag heeft kan bij ons terecht. Kunnen wij de vraag niet beantwoorden? Dan zijn we daar eerlijk over en vertellen we je waar je wél terechtkunt. Als we jou als zzp'er kunnen en mogen helpen, gaan we direct voor je aan de slag.”
Contact tussen burger en overheid vergemakkelijken en versnellen
Op dit moment wordt de Nationale ombudsman veel gebeld over toeslagen, de Belastingdienst of zaken waarbij een overheidsinstantie niet snel reageert. Of de communicatie is onduidelijk: dan vertellen zij niet begrijpelijk wat er aan de hand is en waarom ze een bepaald standpunt innemen. Dit gaat soms gepaard met onduidelijke brieven en ambtelijke taal. “Ook daar proberen we burgers en ondernemers bij te helpen. Met bijvoorbeeld animaties proberen we mensen uit te leggen hoe ze een brief moeten begrijpen. Ook leggen we uit hoe je op een makkelijke manier contact kunt leggen met de overheid en waar je tijdens zo’n gesprek op moet letten. Je bent in een gesprek namelijk zo gefocust op het probleem dat je hebt, waardoor je een aantal dingen niet hoort. Het is alsof je bij de dokter zit en iemand mee had moeten nemen om te begrijpen wat de dokter allemaal heeft gezegd. Dat zou bij de overheid ook moeten.”
Gemeenten bij elkaar
Belangrijk om te weten is dat er van de 355 gemeenten in Nederland, 265 gemeenten zijn waarvan de Nationale ombudsman ook de gemeentelijke ombudsman is. Andere gemeenten hebben een eigen ombudsman. “We overleggen intensief, en zeker nu, met onze collega’s in de andere gemeenten. We doen vrijwel hetzelfde; de kwaliteit van de dienstverlening verschilt niet. We helpen andere ombudsmannen om met klachten en problemen om te gaan.”
Steunmaatregelen voor zzp’ers
Voor de zzp’er zijn er verschillende steunmaatregelen in het leven geroepen. De uitvoering van bijvoorbeeld de Tozo-regeling (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) verschilt per gemeente. ZZP Servicedesk heeft vernomen dat zzp’ers vastlopen op de website of geen praktische handvatten krijgen van de gemeente. Dat leidt tot problemen. De centrale overheid heeft op gemeentelijk niveau veel weggedrukt en gemeenten zijn nu ‘vrij’ in het inrichten van processen en het vastleggen van regels.
Van Zutphen en zijn team merken dit ook. “We hebben te maken met een hoop bevoegdheden die een paar jaar geleden op het niveau van het rijk waren geregeld en nu naar de gemeenten zijn toegegaan. Dat betekent dat wij worden geconfronteerd met verschillende manieren waarop de gemeenten dat doen. Bijvoorbeeld de problematiek waarbij zzp’ers bij de ene gemeente wel al een aanvraag konden indienen en bij de ander niet. Of dat je bij de één wel documenten moest inleveren en dat bij de ander juist niet nodig was.”
“Met het zicht op de verantwoording die er straks moet komen, houd deze problematiek ons bezig. Want ondanks het feit dat de steun ruimhartig is gegeven, wil dat nog niet zeggen dat dit altijd zo geregeld zal zijn. We merken daarnaast ook dat er een soort verdringing plaatsvindt. De overheid concentreert zich nu zó op die extra ondersteunende regelingen, dat van de mensen - die een reguliere aanspraak willen maken op de Bbz-regeling - wordt verwacht nog even te wachten. Deze mensen mogen absoluut niet tussen wal en schip vallen.”
Hoe krijgt de Nationale ombudsman dingen voor elkaar?
“Onze kracht ligt in de naam en onze onafhankelijke positie. Als wij bellen naar de overheid, dan wordt er al iets in werking gezet. We kunnen gemeenten aanspreken als er iets fout is gegaan en doen interventies om ervoor te zorgen dat dingen gaan lopen zoals ze horen te lopen. Naast de naam ligt onze kracht ook in het verkrijgen van het verhaal achter de klacht. We willen het hele probleem kennen om te weten waar het begin van de oplossing ligt.”
Oproep aan zzp’ers
We vroegen Van Zutphen wat hij de zzp’er zou willen meegeven. “Wij weten hoe lastig zzp’ers het hebben, juist nu. En daar spelen we op in door een laagdrempelige toegang te bieden. Het is af en toe - ook als zelfstandige - verstandig om een ander te consulteren.”
Dit interview verscheen eerder op de website van de ZZP-Servicedesk, het platform voor ondernemende ZZP'ers.
