Vandaag heeft de Nationale ombudsman zijn jaarverslag 2016 aangeboden aan de Tweede Kamer. De ombudsman geeft de Tweede Kamer zes vuistregels mee. Nationale ombudsman Reinier van Zutphen: 'Er zijn 2,3 miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, er zijn kinderen en ouderen die zorg nodig hebben, gezinnen in armoede, mensen met schulden, Groningers in een aardgasgebied, Q-koorts-patiënten. Voor die mensen moet de overheid er zijn. Je kunt ze niet aan hun lot overlaten, ze kunnen het écht niet alleen. Voorkom dat mensen buiten de boot vallen. De overheid is er voor de burger. En niet andersom.'
In 2016 heeft de Nationale ombudsman 35.000 mensen op weg geholpen omdat ze vast liepen bij de overheid. Dat iedereen zichzelf kan redden, blijkt een illusie. Juist mensen die onvoldoende zelfredzaam zijn, hebben hulp nodig van de overheid. De ombudsman roept de Tweede Kamer alert te zijn op de gevolgen van nieuwe systemen voor mensen. Hij schrijft dat schulden nooit alleen komen. Veel gemeenten zijn nog te afwachtend bij het herkennen, oplossen of voorkomen van klachten en problemen over zorg, jeugdhulp en begeleiding naar werk.
De ombudsman ontving in 2016 24% meer klachten over gemeenten dan het jaar daarvoor. Hij constateert dat de decentralisatie de toegang tot voorzieningen juist niet ingewikkelder moet maken. De terugtredende overheid moet helder zijn over wie waar over gaat. De overheid zal steeds moeten bewaken of de balans tussen grondrechten in balans blijft. De permanente druk op fysieke en digitale veiligheid zet grondrechten als privacy en recht op demonstratie onder druk.
Jaarverslag Veteranenombudsman
Sinds 2014 is de Nationale ombudsman ook Veteranenombudsman. In 2016 ontving hij 119 klachten van veteranen. Veel van die klachten hebben te maken met de bijzondere zorgplicht van Defensie naar veteranen. Dat gaat niet alleen over financiële of geneeskundige kaders, maar ook over signalen herkennen en oprechte aandacht geven. De Veteranenombudsman vroeg in 2016 onder meer aandacht voor de lange behandelingsduur van klachten door Defensie en voor de ongelijke behandeling van bergingsverzoeken van vliegtuigwrakken uit de Tweede Wereldoorlog.
> Jaarverslag Veteranenombudsman
Thema's en onderzoeksagenda
Dit jaar bestaat de Nationale ombudsman 35 jaar. In die 35 jaar zijn de omstandigheden veranderd en de ombudsman verandert mee. 'De klassieke opvatting van de achteroverleunende ombudsman die een oordeel velt over klachten, is niet meer van deze tijd. Anno 2017 moeten we er op af' zegt Van Zutphen. 'We moeten tot in de haarvaten van de samenleving zien en horen waar mensen tegen aan lopen, ook zij die onzichtbaar zijn of zich onzichtbaar maken.' De ombudsman blijft de komende jaren alert op burgers die in de verdrukking komen. Hij besteedt daarom bijzondere aandacht aan schulden en armoede, toegang tot voorzieningen, bescherming van rechten, inspraak/participatie en digitalisering.
