Iedereen moet op dezelfde manier behandeld worden. Maar toch vertellen burgers de Nationale ombudsman dat zij eruit worden gepikt vanwege hun etniciteit. En daardoor het vertrouwen in de overheid kwijt zijn geraakt. De ombudsman heeft onderzocht hoe de overheid moet omgaan met klachten over etnisch profileren.
Wat mogen burgers in hun contact met de overheid verwachten?
- Dat zij niet anders worden behandeld vanwege hun etniciteit;
- Uitleg over waarom zij eruit worden gepikt;
- Een professionele en de-escalerende reactie op de beschuldiging dat sprake is van etnisch profileren.
"Je moet een klager wel duidelijk aandacht geven op het moment zelf en hem echt zijn verhaal laten doen. Je moet het wel op dat moment serieus nemen, niet pas achteraf als er een officiële klacht is ingediend." – ambtenaar
Hoe behandel je een klacht over etnisch profileren?
- Neem de burger serieus: vraag en luister naar zijn ervaring en niet naar bewijs;
- Sta niet klaar met je oordeel: onderzoek wat er gebeurd is en hoe dit heeft kunnen gebeuren;
- Ken het beoordelingskader en weet en deel waar de organisatie voor staat;
- Leer samen met de burger, betrokken medewerker én de hele organisatie van klachten: ga in gesprek en durf elkaar te bevragen en aan te spreken.
"Ik vind het belangrijk dat ik inlevend ben en mijn conclusies nog niet heb getrokken. Je moet objectief en nieuwsgierig zijn. Waarbij ik benieuwd ben: hoe ziet de oplossing voor u eruit? Bij klachtbehandeling is niet het hoogste doel om te voorkomen dat je bij klachtencommissie komt. Fouten toegeven moet er ook onderdeel van zijn." – klachtbehandelaar
Burgers en klachten: resultaten meldpunt Nationale ombudsman
- 75% van de burgers met een ervaring van etnisch profileren dient geen klacht in bij de overheidsinstantie;
- 72% van deze burgers geeft daarvoor als reden dat klagen toch geen zin heeft.
Ambtenaren aan het woord
"Ik kan me voorstellen dat het vervelend is, maar het is ook vervelend voor mij om te horen dat ik een racist ben terwijl ik dat niet ben."
"Wij spreken iemand aan en de eerste reactie is 'zeker omdat ik zwart ben' of 'omdat ik een baard heb'."
Burgers aan het woord
"Waarom ik er verdacht uitzag konden ze mij niet vertellen."
"Ik heb me nog nooit zo minderwaardig gevoeld. Ik voelde me ineens geen Nederlander meer. Terwijl ik hier ben geboren."
Hoe beoordeel je een klacht over etnisch profileren?
- Bij de vraag of etniciteit een rol speelde ligt de bewijslast bij de overheid en niet bij de burger;
- Etniciteit rechtvaardigt in beginsel geen onderscheid;
- Stel vast waar de klager een oordeel over wil en of je voldoende informatie hebt verzameld om daarover een oordeel te geven;
- Doe gedegen onderzoek: onderzoek alle relevante momenten en vraag kritisch door.
"We zijn nu eenmaal de overheid, je wordt geacht te allen tijde te kunnen uitleggen waarom we doen wat we doen." – leidinggevende overheid
