Marcel van Eck (47) is gezinswerker en onderzoeker. En Sociaal Werker van het Jaar 2020. Hoe helpt Marcel zijn cliënten? Wat voor adviezen heeft hij voor collega’s? “Ik help mensen met het nemen van beslissingen, maar ze moeten zélf kiezen.”
“Sociaal werk heeft een soft imago. Veel mensen denken bij een sociaal werker aan een zachtaardig persoon. Ik wil het imago van sociaal werk verbeteren. Het is een complex vak. Je moet je cliënten helpen zelf stappen te zetten, maatwerk bieden en een signalerende rol vervullen. Ook moet je goed samenwerken met veel andere professionals, die vaak verschillende belangen hebben.”
Lichamelijke, psychische en financiële problemen
“Ik werk als gezinswerker in de buurtteams van Lokalis in Utrecht. Ik begeleid gezinnen met moeilijke problemen op meerdere terreinen. Veel ouders hebben schulden of liggen in een scheiding. Of ze hebben een beperking of kinderen met een beperking. Het liefst ga ik thuis bij ze langs. Zo krijg ik een beter beeld van de situatie.
De cliënten melden zich bij ons aan. Tijdens het eerste gesprek probeer ik erachter te komen wat er speelt. Het is belangrijk om goed door te vragen. Wat is de vraag achter de vraag? Misschien heeft iemand met financiële problemen een verslaving. Dan kun je die schulden wel aanpakken, maar dat lost het onderliggende probleem niet op.”
Op tijd doorverwijzen
“Als sociaal werker ben je een generalist: je moet overal iets van afweten. En de situatie goed kunnen inschatten, zodat je op tijd kunt doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp. Ik werk veel samen met scholen, huisartsen, schuldhulpverleners, de gespecialiseerde jeugdzorg, noem het maar op.”
Zelfregie
“Het verschilt per cliënt hoe ik iemand help. Soms stellen we samen een doel en maken we een stappenplan. Ik geef advies en tips. Hoe ga je het beste in gesprek met de gemeente? Veel cliënten hebben het gevoel dat er een statusverschil is tussen hen en de overheid. Ik leer ze hoe ze op een vriendelijke manier mondig zijn. Ze moeten leren om geen genoegen te nemen met een antwoord dat ze niet begrijpen.
Sommige mensen hebben meer hulp nodig. Dan bellen we samen met een organisatie. Maar je moet als sociaal werker niet alles overnemen. Ik vind het belangrijk dat mensen zelf de regie hebben. Ik help ze met het nemen van beslissingen, maar ze moeten zélf kiezen. Dat vergroot hun motivatie en veerkracht.”
Moeilijke woorden
“Veel van mijn cliënten hebben problemen met de overheid. Bijvoorbeeld met de Belastingdienst, UWV of gemeentelijke instanties. Brieven zijn vaak ingewikkeld. En in telefonische gesprekken gebruiken ambtenaren moeilijke woorden.
Ik vind het belangrijk dat wij daar als sociaal werkers kritisch op zijn. We mogen best een mail sturen naar UWV als de brieven onbegrijpelijk zijn. Helaas hebben we daar meestal te weinig tijd voor. We worden opgeslokt door onze eigen case load.”
Hulp van de Nationale ombudsman
“De Nationale ombudsman heb ik nog nooit ingeschakeld. Zonde, eigenlijk. Ik denk dat de ombudsman soms best iets voor mij kan betekenen. Soms houdt een gemeenteambtenaar te streng aan regels vast. Dat kan vervelende gevolgen hebben. Een cliënt met een beperking begrijpt een brief niet en daarom wordt zijn uitkering stopgezet.”
Tip: ga de dialoog aan
“Als ik een conflict heb met de gemeente, ga ik op zoek naar een situatie waarvan beide partijen beter worden. De gemeenteambtenaar en de cliënt. Ik vraag goed door bij de ambtenaar. Waarom maak je deze keuze? En leg vervolgens uit waarom die keuze vervelende gevolgen heeft. Misschien kunnen we samen tot een middenweg komen?
Mijn tip voor andere professionals: ga een dialoog aan, geen discussie. Sta open voor de ander, maar geef ook je eigen grenzen aan. Als de gemeenteambtenaar echt niet wil meebewegen, houdt het op. Vraag in dat geval een gesprek aan met een leidinggevende.”
Promotieonderzoek
“Naast mijn werk in de praktijk doe ik promotieonderzoek naar integrale hulp voor kwetsbare gezinnen. Ik ben verbonden aan de academische werkplaats sociaal werk van Tranzo Tilburg University. De verbinding tussen theorie en praktijk spreekt me aan. Uit de wetenschap blijkt bijvoorbeeld dat geldgebrek stress oplevert. Dat vermindert je denkvermogen. Hiervan leren we dat het beleid in de praktijk anders moet.”
Langsgaan bij hbo-opleidingen
“Als Sociaal Werker van het Jaar wil ik bijdragen aan de verdere professionalisering van het vak. Zo ben ik van plan om veel langs te gaan bij bacheloropleidingen sociaal werk.
Ik wil graag aan tafel zitten met de mensen die de studies ontwikkelen. En met studenten praten over het vak en de huidige maatschappij. Wat speelt er bij kwetsbare mensen? Denk bijvoorbeeld aan het systeem rondom zorg- en huurtoeslag. Hoe zouden we dat wat gemakkelijker kunnen inrichten? Hopelijk kan ik wat leren van studenten en ze tegelijkertijd inspireren.”
Sociaal Werker van het Jaar
Marcel is uitgeroepen tot een van drie Sociaal Werkers van het Jaar 2020. Samen met Simone Duin en Marloes Olde Hampsink laat hij zien waarom sociaal werk zo belangrijk is. Daarmee volgen ze Norbert Wijnhofen op. Hij vroeg in 2019 meer aandacht voor de sociale psychiatrie.
De Nationale ombudsman kan u helpen
Werkt u ook met gezinnen die problemen hebben met de overheid? De Nationale ombudsman kan u helpen. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Wij hebben ook een Steffie-module die uitlegt wat hoe je het best kunt communiceren met de overheid. Bel ons speciale nummer voor professionals: 070 3563550.
< Bekijk de Steffie module voor verdere hulp.
