Vijf jaar geleden kregen de leden van de de gymnastiek-, volleybal- en badmintonvereniging van Asperen slecht nieuws. Hun sporthal ging sluiten. Een andere locatie was er niet. Maar waar moesten de verenigingen nu heen voor hun sportactiviteiten? De gemeente had geen antwoord, dus kozen de inwoners ervoor om zelf een nieuwe sporthal te realiseren. En dat is gelukt. Met de volledig nieuwe sportaccommodatie De Wiel. Welke stappen moesten de inwoners hiervoor allemaal zetten? Initiatiefnemer Tiny van Dortmont vertelt.
Stap 1: naar de gemeente gaan
Aan de overkant van de oude sporthal is de voetbalvereniging actief. Het café en bijbehorende kantinegebouw waren beiden wel aan vervanging toe. Het idee ontstond om daar een nieuwe sportlocatie te ontwikkelen. Uiteraard in samenspraak met de voetbalvereniging en het café. Tiny van Dortmont werd als actief lid van de sportverenigingen gevraagd om mee te werken aan dit initiatief. De eerste stap? Naar de gemeente om samen naar een oplossing te zoeken.
“Er kwam een haalbaarheidsonderzoek om ons idee te testen. Dat onderzoek wordt uitgevoerd door een speciaal bureau. Er wordt dan gekeken naar de wensen en eisen vanuit de verenigingen. Het onderzoek gaat ook na hoeveel uren, mensen en geld er nodig is om het plan uit te voeren. De uitkomst: met veel vrijwilligers en lage kosten moet een nieuwe sporthal haalbaar zijn,” aldus van Dortmont.
Stap 2: stichting oprichten & omwonenden informeren
Om het plan uit te voeren en opdrachten te kunnen geven, is een rechtsvorm nodig. Daarom werd een stichting opgericht, die de verantwoordelijkheid zou dragen voor de realisatie en exploitatie van de nieuwe sporthal. Van Dortmont: “ Toen hebben we een bestemmingsplanwijziging opgesteld. Dat gaat in samenspraak met de gemeente, die akkoord moet geven op de bestemmingswijziging. Belangrijk is ook dat in deze voorbereidende fase omwonenden goed geïnformeerd worden over de plannen zodat zij weten wat er gaat gebeuren en ruimte krijgen om bezwaar te maken.”
Stap 3: het financiële plaatje rond krijgen
Het plan staat nu grotendeels in de steigers, maar hoe ga je hiervoor betalen? Voor de realisatie van het plan, ging de stichting een lening aan bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Eén van de randvoorwaarden bij dit project was dat het rendabel moesten worden. “Een lening bij een commerciële bank was qua rente een stuk minder aantrekkelijk. In ons geval stond de gemeente garant voor de lening en dus konden we bij BNG terecht.”
‘Voor iedere beer een oplossing zoeken’
Het totale project zou 2,7 miljoen euro kosten. Uit het haalbaarheidsonderzoek volgde dat de stichting 1 miljoen euro aan subsidie kon krijgen. “Op een gegeven moment bleken we daar toch niet voor in aanmerking te komen en nog maar 100.000 euro subsidie te ontvangen. Een groot verschil in de begroting dus. Toen werd het wel even lastig. Maar voor iedere beer op de weg zouden we een oplossing zoeken. En dat lukte ook. We keken opnieuw naar het exploitatiemodel en besloten de kosten omlaag te brengen. Door een heleboel vrijwilligers in te zetten en door een paar meevallers konden we toch doorgaan tot realisatie. We hadden geluk dat de markt slecht was op dat moment. Zo konden we de bouw voor een laag bedrag door laten gaan. Maar we hadden hierdoor wel minder speling dan we eerder bedacht hadden.”
Stap 4: starten met de bouw
De financiering is rond en het bestemmingsplan is akkoord. Nu kan gestart worden met het ontwerp en de aanbesteding van het bouwproject. Een aannemer wordt geselecteerd voor de bouw en inrichting van de nieuwe sporthal. Maar voordat de bouw van start gaat, moeten de oude panden gesloopt worden: waaronder de kantine en het café. En die sloopaanvraag bij de gemeente bleek nog best een lange procedure...
‘Vleermuizen een nieuw ‘huis’ geven’
“Op de nieuwe locatie waren vleermuizen gespot en die mochten we met de sloop en bouw niet storen. We hingen speciale vleermuizenkastjes op in alle windrichtingen zodat de vleermuizen een nieuw ‘huis’ kregen. Toen konden we pas beginnen met het slopen. Bij de nieuwe sporthal hangen nu ook vleermuizenkastjes zodat ze kunnen terugkeren naar de omgeving waar ze eerder leefden. Gelukkig liepen we hierdoor niet al te veel vertraging op.”
Tips voor andere initiatiefnemers
Uiteindelijk was sporthal De Wiel in 2016 een feit. Het burgerinitiatief uit Asperen had hiermee van idee tot realisatie een doorlooptijd van zo’n drie jaar. Wat zijn nu de lessen die andere mensen met een idee kunnen meenemen? Dortmont: “Het is belangrijk om te realiseren dat een idee nog geen plan is. Een idee kun je niet uitvoeren zonder een degelijk plan. En zo’n plan gaat de gemeente niet voor jou maken. Dat moet je echt zelf doen.”
Andere tips van Van Dortmont om een project vervolgens te laten slagen:
-
Zorg ervoor dat je weet hoe het traject eruit gaat zien
-
Vraag de gemeente waar je rekening mee moet houden
-
Vraag de gemeente wat er verwacht wordt in de toekomst
-
Zorg voor één aanspreekpunt bij de gemeente
-
Zorg voor een duidelijke planning
“Het helpt om één aanspreekpunt bij de gemeente te hebben. Iemand die het project in zijn of haar portefeuille krijgt en ook de juiste personen binnen de gemeente afdelingen kan aanspreken. De gemeente is verdeeld in verschillende afdelingen dus daar moet je doorheen komen. Ik sprak elke twee weken met mijn contactpersoon bij de gemeente. In het begin moesten ze bij de gemeente wel even wennen dat zij niet de leiding hadden over dit project en dat wij ze verantwoordelijk hielden voor afspraken. Er liep wel eens iets minder soepel, zoals de sloopvergunning. Maar daar kregen we altijd wel hulp bij. Over het algemeen was het contact goed en is het gelukt om ons project binnen het budget en de afgesproken periode te realiseren. En nu hebben we een zeer fraaie sporthal!”
Waarom brengt de Nationale ombudsman dit verhaal?
De ombudsman vindt het belangrijk dat iedereen erop kan rekenen dat hij of zij een volwaardig gesprekspartner is voor de overheid. Rond burgerinitiatieven zorgt dit soms voor nieuwe uitdagingen en vraagstukken. Met het onderzoeksrapport ‘Burgerinitiatief, waar een wil is…’ beschrijft de ombudsman wat burgers van de overheid op dit gebied mogen verwachten. Ook noemt de ombudsman drie uitgangspunten en een aantal aanbevelingen. Ter inspiratie gaven we hierboven een inkijkje in een burgerinitiatief.
Hebt u als burger een idee of initiatief voor uw buurt, wijk of stad? Ga in gesprek met uw gemeente! Er is bij de overheid vaak meer mogelijk dan u denkt. Komt u er zelf niet uit met uw gemeente? Omdat u geen of onduidelijke informatie krijgt of uw gemeente gemaakte afspraken niet nakomt? Of u krijgt geen reactie van uw gemeente op een voorstel of ingediende klacht? Dien dan online een klacht in bij ons of bel gratis met 0800 - 335 55 55. Wij staan voor u klaar.
