De Sociaal Economische Raad (SER) heeft zich voldoende actief opgesteld om iedere vorm van vooroordeel of (schijn van) partijdigheid te vermijden bij de totstandkoming van de zogenaamde online factchecker over voor- en nadelen van windturbines. Dat concludeert de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen na herzien onderzoek.
Twee belangenverenigingen klaagden over de informatie op de website www.energieakkoordser.nl. Deze website, die wordt gefaciliteerd door de SER, informeert het publiek over het in 2013 door 47 organisaties (werkgevers, werknemers, overheden en milieuorganisaties) gesloten Energieakkoord. Met een zogenaamde factchecker probeert de door de SER ingestelde bijzondere commissie Borging Energieakkoord feiten op een rij te zetten door een stelling vanuit verschillende invalshoeken te onderzoeken. De stelling van 11 september 2015 ging over overlast en profijt van windmolens. Volgens de belangenverenigingen was deze informatie niet objectief en niet volledig.
Totstandkoming Factchecker
De Nationale ombudsman concludeert dat bij de totstandkoming van de factchecker, externe wetenschappers zijn betrokken, waarbij is vastgelegd hoe de reactie op een voorgelegde stelling tot stand komt en dat deze reactie ongewijzigd en integraal door de commissie Borging Energieakkoord op de website van de SER wordt geplaatst.
Conclusies
De commissie mag naar het oordeel van de Nationale ombudsman vertrouwen op de integriteit van de betrokken wetenschappers. En mag er ook van uitgaan dat hun wijze van het vergaren van kennis en informatie voor de beoordeling volgens wetenschappelijke normen en waarden wordt uitgevoerd. De Nationale ombudsman stelt daarnaast vast dat openbaar is wie zijn betrokken bij de totstandkoming van de factchecker.
Van Zutphen: "Het gaat te ver om van de overheid te verwachten dat zij zich onthoudt van het faciliteren van openbare informatie, zoals een factchecker. Dat zou een miskenning zijn van de rol die de overheid speelt binnen het maatschappelijk debat. Tegelijkertijd mag van de overheid worden verwacht dat zij duidelijkheid biedt over haar rol, of die nu faciliterend, initiërend of concluderend is. En burgers ook over die rol informeert en naar die rol handelt, indien daarover vragen worden gesteld of indien daarbij kanttekeningen worden geplaatst".
Herzien rapport
Een eerder rapport van de ombudsman over dezelfde klacht richtte zich, op basis van de toenmalig beschikbare informatie op de vraag of er sprake is van adequate informatieverstrekking. In het verzoek tot herziening is onder andere ingegaan op de faciliterende rol van de SER ten aanzien van het Energieakkoord en op de rol van de commissie Borging Energieakkoord. Daarnaast is informatie gegeven over de aard van de factchecker en de wijze van totstandkoming daarvan. Deze informatie was de Nationale ombudsman nog niet bekend en gaf aanleiding de eerdere bevindingen aan te vullen en opnieuw voor te leggen aan verzoekers en de SER. Het herziene rapport richt zich op de vraag hoe een overheidsorganisatie ervoor zorgt dat informatie betrouwbaar is.
