Meneer Berghout* is de trotse opa van zijn twee kleinkinderen Anne en Max*. Ook al zijn zij nu nog klein, opa Berghout kijkt vooruit. Ooit willen zij misschien wel studeren of hun rijbewijs halen. Hij wil daarom alvast wat geld voor hen opzij zetten en een spaarrekening openen. Zodat zijn jonge spruiten straks als jongvolwassenen financieel een steuntje in de rug hebben. Maar het openen van een spaarrekening voor zijn kleinkinderen blijkt nog niet zo eenvoudig, zo schrijft hij mij.
Anne en Max hebben de Nederlandse nationaliteit maar wonen met hun ouders in de Verenigde Staten. Voor het openen van een bankrekening heb je tegenwoordig een sofinummer nodig. Daarom vraagt hij sofinummers voor zijn kleinkinderen aan bij de Belastingdienst. Maar die reageert afwijzend op zijn verzoek waardoor het voor meneer Berghout niet mogelijk is om een spaarrekening te openen. Hij doet nog een poging bij de Belastingtelefoon maar ook daar krijgt hij te horen dat in dit soort situaties altijd een afwijzing wordt gestuurd. Stomverbaasd schrijft meneer Berghout mij een brief waarin hij vraagt of wij hem kunnen helpen zodat hij alsnog een sofinummer voor zijn kleinkinderen kan krijgen.
Navraag van onze kant geeft meer duidelijkheid. De Belastingdienst laat weten dat niet-ingezetenen - oftewel mensen die niet in Nederland wonen - geen sofinummer hoeven aan te vragen voor het openen van een bankrekening. Zij zijn alleen verplicht zo'n nummer te hebben als er sprake is van een sociale of fiscale reden, bijvoorbeeld bij het aanvragen van een uitkering of een toeslag. Blijkbaar hebben banken eigen regels waardoor er toch om een sofinummer wordt gevraagd. Een aantal jaar geleden hadden buitenlandse studenten te kampen met hetzelfde probleem. Toen heeft de Belastingdienst een brief gestuurd aan de Nederlandse Vereniging voor Banken waarin gevraagd werd om toch een rekening voor hen te openen op basis van andere gegevens en documenten. De situatie van meneer Berghout is voor de Belastingdienst aanleiding om opnieuw een brief te sturen naar de Nederlandse Vereniging voor Banken. Hierin wordt benadrukt dat het voor niet-ingezetenen niet verplicht is een sofinummer te hebben en dat zij deze ook niet hoeven aan te vragen voor het openen van een bankrekening. Daarnaast zijn er brieven met uitleg gemaakt die de Belastingdienst kan verstrekken aan burgers die om een sofinummer vragen. Deze brief kunnen burgers meenemen naar de bank om aan te tonen dat een sofinummer niet verplicht is.
Al met al vind ik het begrijpelijk dat de Belastingdienst in deze zaak geen sofinummer heeft verstrekt. Daarnaast heb ik waardering voor de manier waarop de Belastingdienst - na ons signaal - alsnog een oplossing heeft gevonden. Met de brief van de Belastingdienst in de hand kan meneer Berghout hopelijk alsnog bij de bank een rekening openen voor Anne en Max.
* Om privacyredenen is de naam veranderd