De overheid moet leren van grote uitvoeringsproblemen zoals onlangs bij de invoering van het pgb-trekkingsrecht. Hierbij zijn bij de invoering, net als bijvoorbeeld eerder bij de invoering van het éénbankrekeningnummer bij de Belastingdienst het geval was, de belangen van kwetsbare burgers en van zorgverleners uit het oog verloren. Dit concludeert Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in zijn rapport 'Pgb-trekkingsrecht en de (niet)lerende overheid'. 'Als je weet dat je een grote wijziging gaat uitvoeren, dan ga je toch bij elkaar kijken en van elkaar leren hoe de ander het heeft gedaan'. Verantwoordelijk staatssecretaris Van Rijn zegt in een reactie op het rapport van de Nationale ombudsman dat er evident lessen moeten worden getrokken en dat hij zijn ervaringen interdepartementaal gaat delen. Reinier van Zutphen wil dat er op korte termijn lering wordt getrokken uit het rapport, zodat de overgang naar de nieuwe situatie per 1 januari 2016 wel goed verloopt. Per die datum moeten budgethouders geherindiceerd worden en verstrijkt het zogenaamde overgangsjaar.
Aandachtspunten
Het rapport 'Pgb-trekkingsrecht en de (niet)lerende overheid' laat onder meer zien met welke problemen burgers werden geconfronteerd toen op 1 januari 2015 het pgb-trekkingsrecht werd ingevoerd, wat de oorzaken waren en hoe instanties op die problemen reageerden. Voor de ombudsman was daarbij een relevante vraag hoe er bij een volgende vergelijkbare transitie voor gezorgd kan worden dat er voldoende oog is voor het belang van de burger. Hij heeft hiertoe aandachtspunten geformuleerd. Deze zijn: grondige voorbereiding en goede samenwerking met ketenpartners, adequate informatieverstrekking, een gebruiksvriendelijk systeem, continuïteit van betalingen, een adequate respons en oplossing van individuele problemen. Op al deze punten is de overheid bij de invoering van het pgb-trekkingsrecht tekortgeschoten. Het is nu aan de staatsecretaris om de regie te nemen, de aandachtspunten toe te passen en samen met de ketenpartners de overgang naar de nieuwe situatie per 1 januari 2016 wel goed te laten verlopen.
Belang van de burger ondergeschikt
Nationale ombudsman Van Zutphen: 'Bij zo'n omvangrijke en complexe verandering moet de overheid bij de voorbereiding de zekerheid over de zorg en de uitbetaling centraal stellen'. Dit rapport laat zien dat er onvoldoende oog is geweest voor de te verwachten problemen en de nadelige gevolgen daarvan voor de kwetsbare burger en de zorgverlener. Daardoor is schade toegebracht aan het vertrouwen van de burger in de overheid en in uitvoeringsinstantie de SVB in het bijzonder. Van Zutphen: 'Het doel van de invoering van het pgb-trekkingsrecht was fraudebestrijding – en dus kosten verminderen – maar paradoxaal genoeg is de invoering door alle problematiek, herstelmaatregelen en (mogelijke) schadeclaims een kostbare kwestie geworden. Daarom is het zo ongelooflijk belangrijk dat van dit rapport geleerd wordt om herhaling in de toekomst te voorkomen.'
Overheid leert niet van fouten
Ombudsman Van Zutphen: 'Dit is niet de eerste keer dat een ingrijpende stelselwijziging gepaard is gegaan met veel problemen voor de burger, kijk maar naar Toeslagen en de invoering van het één-bankrekeningnummer.' Er lijkt geen lering te worden getrokken uit eerder gemaakte fouten. 'En het is de burger die hiervoor uiteindelijk de rekening betaalt.'
