De Nationale ombudsman vraagt de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid met klem om zo snel mogelijk een aantal veranderingen door te voeren voor wat betreft de vreemdelingenbewaring in detentiecentrum Rotterdam. De ombudsman maakt zich zorgen over het ontbreken van een zinvolle dagbesteding, het gebrek aan privacy en in het bijzonder het veelvuldig en langdurig plaatsen in afzondering als straf.
Reinier van Zutphen: "De veranderingen zijn dringend nodig om de verblijfsomstandigheden voor de bewoners nu al sterk te verbeteren en hun veiligheid en die van het personeel te vergroten. Bovendien dragen ze bij aan het bestuursrechtelijke karakter dat vreemdelingenbewaring moet hebben. Vreemdelingenbewaring is geen straf maar een bestuursrechtelijke maatregel, met als enige doel mensen beschikbaar te houden voor uitzetting."
In gesprek over vreemdelingenbewaring
Uitgangspunt voor vreemdelingenbewaring moet volgens de ombudsman zijn dat de bewoners in een omgeving met zo min mogelijk beperkingen worden opgevangen. Komt dit uitgangspunt in gevaar doordat er nog geen passende en structurele maatregelen genomen zijn voor die mensen die ernstige overlast veroorzaken, dan moet daar dringend een oplossing voor gevonden worden. Op een manier die recht doet aan het bestuursrechtelijke karakter. Ingrediënten hiervoor zouden kunnen zijn kleinschaligheid en opvang in locaties die weliswaar gesloten zijn, maar niet de uitstraling van een gevangenis hebben.
Het gedrag van de overlast veroorzakers belemmert op dit moment de invoering van een zo vrij mogelijk regime zonder strafelementen. En vertroebelt de verdere discussie over de wijze waarop invulling zou moeten worden gegeven aan vreemdelingenbewaring. Zijn meer repressieve maatregelen het antwoord of is het tijd voor een heel andere aanpak? De ombudsman gaat hierover graag in gesprek met alle bij vreemdelingenbewaring betrokken partijen. Met als streven een regime met zo min mogelijk beperkingen dat recht doet aan het bestuursrechtelijk karakter.
Eerder rapport en wetsvoorstel
In 2012 bracht de ombudsman ook een rapport uit over vreemdelingenbewaring. De ombudsman gaf toen aan het onderwerp te blijven volgen. In 2015 werd het wetsvoorstel ' Wet Terugkeer en Vreemdelingenbewaring' ingediend. Deze wet zou er voor moeten zorgen dat het regime in bewaring zo min mogelijk beperkingen kent. Vooruitlopend op de invoering daarvan startte het detentiecentrum Rotterdam in mei 2017 al met de voorgestelde manier van werken. Voor de ombudsman aanleiding om zich te laten informeren over de uitvoeringspraktijk. Bovendien ontving hij signalen dat de omstandigheden voor vreemdelingen juist zijn verslechterd door de nieuwe manier van werken. In oktober 2019 liet de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid weten een nieuw - gewijzigd – wetsvoorstel te gaan indienen.
