In het rapport 'de kunst van handhaven´ concludeert de Nationale ombudsman dat behoorlijk handhaven een complexe aangelegenheid is, omdat het in de kern om botsende belangen gaat. Iedereen kent de voorbeelden: een café blijft te lang open en omwonenden ervaren overlast, buren bouwen zonder vergunning een schuurtje dat te dicht op de erfgrens staat, een evenement in de buurt zorgt voor dagenlange geluidsoverlast.
De ombudsman kijkt naar klachten over handhaving in het licht van participatie en inspraak. Als de gemeente de burger die om handhaving verzoekt niet goed betrekt bij het handhavingstraject, kan dat ertoe leiden dat het vertrouwen in de gemeente verdwijnt. In het rapport de kunst van handhaven worden de volgende lessen getrokken:
- Houd het perspectief van degene die om handhaving verzoekt in het oog. Realiseer je dat deze het traject door een andere bril bekijkt dan de gemeente en houd daar rekening mee in je handelen en informatieverstrekking;
- Stel je als gemeente oplossingsgericht op en wees daarin transparant over wat je doet en waarom. Wees er ook duidelijk over dat een burger altijd gebruik kan maken van zijn juridische mogelijkheden;
- Wees transparant en handel voortvarend.
En dit alles in onderlinge samenhang bezien, het een hangt samen met het ander. Pas dan kan je spreken over de kunst van handhaven en is er sprake van behoorlijk handhaven.
In 2010 heeft de ombudsman een Handhavingswijzer opgesteld met spelregels over behoorlijk handhaven door gemeenten in de leefomgeving. De Nationale ombudsman ontvangt nog steeds een substantieel aantal klachten van mensen die de gemeente verzoeken om handhaving. In het rapport De kunst van handhaven onderzoekt de Nationale ombudsman wat er te leren valt uit de klachten, die sinds 2010 zijn ontvangen.
