Mensen die voor 1994 naar het buitenland zijn vertrokken kunnen nu ook een DigiD aanvragen. Voor deze groep is een oplossing gevonden. Maar er zijn nog altijd grenzen aan het verkrijgen van DigiD. Hierdoor krijgen niet alle mensen volledige digitale toegang tot de overheid. Dat constateert de waarnemend Nationale ombudsman Frank van Dooren, naar aanleiding van vragen die hij heeft gesteld aan Logius, de overheidsorganisatie die DigiD beheert en ontwikkelt. De ombudsman benadrukt dat toegang tot de overheid voor iedereen mogelijk moet zijn.
In reactie op de publicatie van het rapport 'De burger gaat digitaal' (rapportnummer 2013/170) en het optreden van de Nationale ombudsman in TROS Radar op 9 december 2013, heeft de ombudsman veel signalen ontvangen over DigiD. Bij het merendeel van de overheidsinstanties is digitale toegang alleen mogelijk wanneer de burger over een DigiD beschikt. Niet alle burgers hebben echter een DigiD en burgers die geen DigiD hebben kunnen daardoor hun zaken met de overheid maar moeizaam regelen.
Meest voorkomende problemen met DigiD
De Nationale ombudsman heeft de vier meest voorkomende problemen voorgelegd aan Logius, de overheidsinstantie die DigiD beheert en ontwikkelt. En daarbij de vraag gesteld of het probleem is op te lossen en op welke termijn.
De vier onderwerpen zijn
- het gebruik van DigiD door Nederlanders die in het buitenland wonen en dan met name de mensen die voor 1 oktober 1994 uit Nederland zijn vertrokken;
- het gebruik van DigiD Machtigen door curatoren en bewindvoerders;
- het gebruik van DigiD na overlijden, en
- de mogelijkheid om DigiD aan te vragen voor burgers die geen vaste woon- of verblijfplaats hebben.
Oplossing voor mensen in buitenland
Logius herkent de besproken problemen en heeft toegelicht wat de stand van zaken is bij de vier problemen en welke oplossingen er (te verwachten) zijn. Voor de mensen die in het buitenland wonen, is inmiddels een oplossing gekomen. Mensen die voor 1 oktober 1994 uit Nederland zijn vertrokken, kunnen zich nu inschrijven in het Register Niet-Ingezetenen en zo een BSN en DigiD krijgen.
Voor de andere drie problemen is nog geen oplossing. Met name de dak- en thuislozen kunnen daardoor tegen meer problemen aan te lopen. Als zij niet staan ingeschreven in de Basisregistratie Personen kunnen zij geen DigiD aanvragen. Het bezit van een DigiD wordt tegelijkertijd meer en meer een voorwaarde om toegang tot de overheid te krijgen.
Grenzen aan gebruik DigiD
Het valt de Nationale ombudsman op dat er juridische en financiële grenzen lijken te zitten aan het gebruik van DigiD en DigiD Machtigen. Hierdoor krijgen niet alle burgers een volledig digitale toegang tot de overheid. Ook niet, zoals de ambitie is, in 2017. De overheid wekt de indruk een twee-sporenbeleid te voeren. Enerzijds heeft zij de ambitie dat alle burgers in 2017 hun zaken met de overheid digitaal kunnen regelen. Anderzijds blijkt dat er grenzen aan het gebruik van DigiD worden gesteld.
De Nationale ombudsman benadrukt dat toegang tot de overheid voor iedereen mogelijk moet zijn. Op dit moment is het overheidsbeleid ook dat diensten, bijvoorbeeld het aanvragen van een uitkering, niet alleen digitaal aangeboden mogen worden. De praktijk wijst echter uit dat veel instanties burgers zoveel mogelijk de digitale weg wijzen en dat het moeilijk kan zijn om op een andere manier toegang te krijgen.
