De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) past met succes het toetsingskader toe dat Nationale ombudsman heeft opgesteld voor het beoordelen van verzoeken het inburgeringsexamen in het buitenland niet te doen. Dit constateert ombudsman Alex Brenninkmeijer een jaar nadat het toetsingskader door de IND in gebruik is genomen. Hij stelde het toetsingskader op naar aanleiding van zijn onderzoek 'Inburgering in het buitenland' (mei 2011). Daarin pleit hij ervoor dat de IND bij een vrijstellingsverzoek van een vreemdeling alle omstandigheden waarin die vreemdeling verkeert, in samenhang beoordeelt. Dankzij het toetsingskader gebeurt dit nu. Brenninkmeijer noemt de nieuwe werkwijze een succes en vraagt de IND door te gaan op de ingeslagen weg. Hij heeft de Eerste en Tweede kamer hierover geïnformeerd
Redenen voor ontheffing voorheen fragmentarisch beoordeeld
Van nieuwkomers naar ons land wordt verlangd dat zij eerst in hun land van herkomst basiskennis opdoen van de Nederlandse taal en samenleving. Zij moeten slagen voor het basisexamen inburgering. Pas dan wordt iemand in Nederland toegelaten. Dit is geregeld in de Wet Inburgering Buitenland uit 2006. Het kan gebeuren dat vreemdelingen door omstandigheden niet kunnen voldoen aan de eisen van het examen, bijvoorbeeld omdat de kosten voor hen te hoog zijn, de reis naar een diplomatieke post te ver of te gevaarlijk is, of omdat men niet in staat is het vereiste taalniveau te bereiken. Zij kunnen dan een beroep doen op de hardheidsclausule in de wet en een verzoek indienen om het inburgeringsexamen in het buitenland niet te hoeven doen.
In de wet zijn allerlei redenen opgesomd waarom een vreemdeling niet in aanmerking komt voor een ontheffing. De ombudsman constateerde in zijn onderzoek 'Inburgering in het buitenland' dat de redenen die iemand aandroeg door de IND niet in samenhang met elkaar werden beoordeeld. Door deze fragmentarische benadering kwam een reëel oordeel over de situatie waarin iemand feitelijk verkeert niet meer aan de orde. In zijn rapport stelde de ombudsman een toetsingskader voor, waardoor de IND alle omstandigheden waarin een vreemdeling verkeert, in samenhang kan beoordelen.
Toepassing toetsingskader door IND
Na het verschijnen van het onderzoek van de ombudsman in mei 2011 is de IND begonnen met het toepassen van het toetsingskader. Dat gebeurt door het zogenaamde 'beslisteam' dat destijds als proef was aangesteld voor een jaar. Nu een jaar na de invoering van deze werkwijze constateert ombudsman Brenninkmeijer dat het team het toetsingskader serieus toepast. Dit zorgt voor een reële beoordeling van de omstandigheden waarin een vreemdeling verkeert. Gezien het positieve resultaat vraagt de ombudsman de IND deze werkwijze dan ook te blijven hanteren.