Ik krijg regelmatig klachten van mensen die vinden dat hun gemeente niets doet met hun verzoek om regels te handhaven. Het gaat dan bij voorbeeld om regels over hun directe leefomgeving. Meneer Zomers* wil graag dat zijn gemeente handhaaft.
Zomers ziet dat iemand uit zijn buurt een nieuw zomerhuisje bouwt. Het blijkt dat dit zonder vergunning gebeurt en hij maakt daar bezwaar tegen bij de gemeente Reeuwijk. Hijzelf heeft namelijk een tijd terug nog een bouwplan voor een tuinhuisje ingediend. Hij volgde daarmee netjes de hiervoor geldende procedures. Na een lange procedure gaf de gemeente hem uiteindelijk toestemming het tuinhuisje te bouwen. Zomers vindt dat iedereen zich aan de regels hoort te houden en hij betwijfelt of dat zomerhuis zo wel gebouwd mag worden. De gemeente moet maatregelen nemen tegen iemand die illegaal bouwt. Hij hoort echter niets meer op zijn bezwaar. Pas na verschillende telefonische en schriftelijke herinneringen, onderneemt de gemeente actie. Elf maanden na het indienen van zijn bezwaar verklaart de gemeente het gegrond. En verzoekt de eigenaar van het zomerhuis een bouwvergunning aan te vragen.
Anderhalf jaar later zoekt Zomers weer contact met de gemeente. De bouwvergunning voor het zomerhuis is inmiddels afgewezen en hij vraagt zich af waarom de gemeente niet optreedt tegen de eigenaar. Weer blijft het stil. Na weer een aantal brieven en telefoontjes richting gemeente, laat die uiteindelijk een jaar later weten dat ze besloten heeft alsnog mee te werken aan een bouwvergunning. Zomers voelt zich hierdoor ongelijk behandeld door de gemeente ten opzichte van de persoon met het zomerhuis. Hij heeft voor zijn tuinhuisje netjes alle procedures doorlopen. En wordt vervolgens rechts ingehaald door iemand die een zomerhuis neerzet, zonder de hele bouwvergunningsprocedure te doorlopen. Bovendien voelt hij zich niet serieus genomen door de gemeente, omdat deze telkens niet reageerde op zijn signalen. Hij legt zijn zaak voor aan mij.
Het is juist in zulke situaties - waarin mensen zich ongelijk behandeld voelen - van groot belang dat de overheid hen uit haarzelf, op tijd en volledig informeert over de stand van zaken en over wat er gaat gebeuren. Daarmee voorkomt de overheid dat ze de verwachtingen die burgers van haar mogen hebben, geweld aandoet. Anders kan dit zorgen voor escalatie van de zaak en frustratie voor zowel burger als overheid.
Reeuwijk heeft Zomers allerminst adequaat geïnformeerd of laten weten wat er ging gebeuren. Sterker nog, ze heeft wettelijke termijnen overschreden waarbinnen ze Zomers moest informeren. Bijzonder kwalijk. Want een overheid die termijnen met voeten treedt, verliest haar gezag en betrouwbaarheid.
De signalen – zoals die van Zomers – zijn voor mij aanleiding om met een aantal gemeenten te kijken wat er nodig is om beter met verzoeken van handhaving om te gaan. Ik hoop dat dit onderzoek bijdraagt aan een betere behandeling van handhavingsverzoeken en daardoor onnodige conflicten worden voorkomen.
* Om privacyredenen is de naam veranderd
