Wat mag een burger van de overheid verwachten wanneer de overheid tekortschiet? Dit rapport gaat over de positie van burgers die hulp boden aan asielzoekers bij het Aanmeldcentrum ter Apel.
In de zomer van 2022 was er in en rond het aanmeldcentrum in Ter Apel een crisissituatie. Een groep asielzoekers moest zonder onderdak en bescherming buiten wachten en overnachten omdat er geen plek voor hen was in het aanmeldcentrum. Verschillende burgers zagen dat de overheid tekortschoot en voelden zich genoodzaakt tenten en andere hulpmiddelen uit te delen.
Overheidsinstanties reageerden hierop door de tenten en hulpmiddelen af te pakken en dreigden burgers die te hulp schoten met strafrechtelijk ingrijpen.
Twee organisaties, MiGreat en Doorbraak, dienden bij de ombudsman klachten in over het optreden van de gemeente Westerwolde en de politie. Verder klaagden zij erover dat hun klachten door deze overheidsinstanties niet in behandeling waren genomen.
Het onderzoek
De Nationale ombudsman besloot naar aanleiding van deze klachten een onderzoek te starten en ging in gesprek met alle betrokkenen. Het doel van dit gesprek was om terug te kijken naar wat er in Ter Apel is gebeurd, maar ook om met elkaar te bespreken wat daarvan geleerd kan worden voor de toekomst.
Het rapport
In het rapport beschrijft de ombudsman de uitkomsten van dit gesprek en geeft hij een oordeel over het optreden van de overheid richting burgers die hulp boden aan de asielzoekers.
Uitkomsten van het gesprek
Uit het gesprek kwam naar voren dat alle betrokkenen het erover eens zijn dat de situatie – achteraf bezien – anders aangepakt had moeten worden. De focus van de overheidsinstanties lag met name op het waarborgen van de veiligheid en openbare orde. Er was daarbij onvoldoende oog voor de
humanitaire omstandigheden van de asielzoekers op het grasveld. Ook de wijze waarop de overheidsinstanties reageerden richting de hulp biedende burgers vinden zij achteraf gezien bijzonder ongelukkig.
De overheidsinstanties gaven aan dat in de toekomst andere afwegingen worden gemaakt, waarbij het humanitaire aspect een grotere rol krijgt en de samenwerking ook met hulp biedende instanties zal worden gezocht.
Oordeel over de klachten
De ombudsman concludeert in het rapport dat het optreden van de overheid richting burgers die hulp boden aan asielzoekers op het grasveld bij Ter Apel in de zomer van 2022 niet behoorlijk en ongepast was. Verder vindt de ombudsman dat geen sprake is van een behoorlijke klachtbehandeling.
