Naar aanleiding van een klacht van een inwoner van Sint Eustatius over gebrek aan onderhoud door de verhuurder, bleek dat er op Sint Eustatius geen huurcommissie is. Ook op Saba is er geen huurcommissie ingesteld. Op grond van de Wet huurcommissieregeling BES berust de verplichting om voor elk van de openbare lichamen apart een huurcommissie in te stellen bij het bestuurscollege van het desbetreffende openbaar lichaam. Een huurcommissie in Caribisch Nederland gaat niet alleen over geschillen over de huurprijs, maar is ook de instantie die een verhuurder al dan niet toestemming verleent om de huur op te zeggen. Met het bestaan van een huurcommissie wordt aan een burger in de sociale woningsector de mogelijkheid geboden bij zulke geschillen gebruik te maken van een laagdrempelige, onafhankelijke en kosteloze geschilprocedure. Het ontbreken van een huurcommissie betekent dat een huurder een civiele procedure moet aanspannen tegen de verhuurder. Dit was voor de Nationale ombudsman aanleiding om een onderzoek uit eigen beweging te starten naar de geschilbeslechting op Saba en Sint Eustatius bij huurgeschillen in de sociale woningsector. De onderzoeksvraag luidde als volgt.
Bieden de openbare lichamen Saba en Sint Eustatius in de praktijk aan hun burgers in de sociale woningsector voldoende mogelijkheden om bij een huurgeschil gebruik te maken van een laagdrempelige en onafhankelijke geschilprocedure?
Op Saba is er geen huurcommissie. Op Sint Eustatius is er een inactieve niet-voltallige huurcommissie. Daar bemiddelt een lid van de huurcommissie bij een huurgeschil. Bemiddelen kan leiden tot een oplossing. Er is echter geen huurgeschilbeslechting, als de huurder en de verhuurder na bemiddeling er niet uit komen of als de huurder of de verhuurder niet wil meewerken aan een bemiddeling. Dan is de burger toch genoodzaakt de rechter te benaderen.
Huurders in de sociale woningsector kunnen een laagdrempelige en kosteloze geschilprocedure nodig hebben, als zij met de verhuurder van hun woning onenigheid hebben over de huurprijs of bijvoorbeeld het onderhoud aan hun woning. Dit geldt ook voor burgers in Caribisch Nederland. De wet voorziet hierin door de openbare lichamen te verplichten een huurcommissie in het leven te roepen. Een goed functionerende huurcommissie geeft de burger de mogelijkheid zijn procedurele kansen te benutten. Het is immers een veel toegankelijker procedure dan de gang naar de rechter, het enige alternatief. In de praktijk hebben de burgers op Saba en St. Eustatius die een conflict met hun verhuurder hebben nu geen toegang tot een dergelijke procedure.
Deze zaak is getoetst aan het vereiste van fair play.
De bestuurscolleges van beide openbare lichamen dienen spoedig maatregelen te treffen om te komen tot een in de praktijk goed functionerende voorziening waar hun inwoners terecht kunnen voor de beslechting van huurgeschillen.
