Veel jongeren met een beperking leven in financiële onzekerheid, concludeerde de Nationale ombudsman onlangs in een onderzoek. En dat raakt hen meer dan alleen in hun portemonnee, vertelt onderzoeker en projectleider Chloë van Vliet: "Dit dringt ver door in iemands leven."
"De administratieve lasten die jongeren met een beperking ervaren zijn enorm", begint Chloë over de bevindingen uit het onderzoek Meedoen zonder beperkingen. "De verschillende regelingen en instanties waar zij mee te maken krijgen zorgen voor een berg papierwerk. Bepaalde voorzieningen worden vooraf uitgekeerd, terwijl het daadwerkelijke bedrag waar iemand recht op heeft pas achteraf wordt vastgesteld. Tegelijkertijd zijn de hoogtes van veel financiële voorzieningen ook weer afhankelijk van elkaar. Uiteindelijk zorgt dat voor financiële onzekerheid bij veel jongeren met een beperking. Ze weten vaak niet waar ze precies aan toe zijn."
Gevolgen van overheidsbeleid
En dat heeft een grote impact op iemands leven, legt Chloë uit. "Die financiële onzekerheid is een groot onderdeel van iemands leven en bepaalt hoe vrij iemand zich kan bewegen. Zo spraken we voor ons onderzoek met een jonge vrouw. Zij vertelde dat ze wel een partner zou willen, maar uit angst voor financiële afhankelijkheid geen relatie aan durfde te gaan. Haar bijstand zou namelijk mogelijk gekort worden als ze met iemand gaat samenwonen. Overheidsbeleid heeft dus dit soort keuzes van mensen tot gevolg."
"De onzekerheid en onduidelijkheid die jongeren met een beperking ervaren gelden overigens niet alleen voor hen", gaat Chloë verder. "Maar voor iedereen die recht heeft op een voorziening of uitkering. Het aantal uitvoeringsinstanties, de verschillende voorwaarden, de grote hoeveelheid aan betaalmomenten in een maand: het is gewoon te veel. En hoe meer recht je hebt op voorzieningen, hoe lastiger het wordt."
Te hoge verwachtingen
"Dat is overigens geen onwil van de overheid, maar de opeenstapeling van wet- en regelgeving van de afgelopen jaren", zegt Chloë. "De overheid heeft te hoge verwachtingen van de burger. De nadruk is steeds meer komen te liggen op de zelf- of samenredzaamheid van burgers. Maar die zelfredzaamheid is een illusie. We hebben het allemaal heel erg ingewikkeld gemaakt voor de mensen die deze voorzieningen nodig hebben. En als mensen weten dat ze ergens recht op hebben, betekent dat nog niet dat ze daar ook gebruik van maken. Echt tot actie overgaan is een tweede."
Persoonlijke begeleiding
Eén van de concrete aanbevelingen uit het onderzoek is daarom om de persoonlijke begeleiding van deze jongeren te verbeteren. Bijvoorbeeld in de vorm van cliëntondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). "Veel jongeren die wij spraken gaven aan behoefte te hebben aan een onafhankelijk persoon die hen op weg kan helpen. Iemand die verstand heeft van wet- en regelgeving, die weet waar ze recht op hebben of bij welk loket ze moeten zijn."
Werk van maken
Toch biedt nog lang niet iedere gemeente deze ondersteuning aan, ziet Chloë tijdens het onderzoek. Sterker nog, sommige gemeenten weten zelfs niet dat ze deze dienstverlening kúnnen aanbieden. Chloë: "Het is voor die gemeenten echt belangrijk om hier snel werk van te maken, zodat jongeren met een beperking de hulp krijgen waar ze behoefte aan hebben".
Meer aanbevelingen
De Nationale ombudsman deed in totaal vier concrete aanbevelingen aan de overheid. Meer weten? Het volledige onderzoek vind je hier.
Hier kunt u terecht als professional
Helpt u als professional ook mensen die problemen hebben met de overheid? Dan kan de Nationale ombudsman u van dienst zijn. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Neem contact met ons op voor advies. Kijk verder op deze website of bel ons speciale nummer voor professionals: 070-3563 550.
