Hoe helpt de Nationale ombudsman inwoners van het gaswinningsgebied?

Naast klachtbehandeling doet de Nationale ombudsman al langere tijd onderzoek naar de gevolgen van gaswinning in Groningen en omgeving. In november 2022 bracht de ombudsman weer een rapport uit: 'Beloftes maken schuld'. Welke klachten ontvangt de Nationale ombudsman? En wat kan hij betekenen voor inwoners en professionals in het gebied? Dat vertelt Jos van de Wiel, coördinator gaswinning bij de Nationale ombudsman.

De Nationale ombudsman ontvangt regelmatig klachten op het dossier gaswinning. Bijvoorbeeld over afhandeling van schade aan gebouwen. Daarover hebben inwoners contact met het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). De ombudsman ontvangt ook regelmatig klachten over versterkingsoperaties van huizen. Dan is de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) de meest betrokken overheidsorganisatie. Ook gemeenten spelen dan vaak een rol. Het contact met de overheid verloopt niet altijd goed. Wanneer inwoners daarin vastlopen, kunnen ze terecht bij de Nationale ombudsman.

Waar lopen inwoners vast?

Jos: "Het dossier gaswinning is complex. Het aantal regelingen, organisaties en knelpunten in dit dossier is groot. Het heeft een enorme impact op het leven van mensen.

Veel mensen klagen dat instanties niet of slecht met hen communiceren. Ze tasten in het duister over hoe bijvoorbeeld de versterkingsoperatie van hun huis ervoor staat. Ze vragen zich af wanneer ze aan de beurt zijn, of waar ze precies op kunnen rekenen. En wanneer gemaakte afspraken niet worden nagekomen, krijgen ze niet altijd de reactie of het contact waar ze naar zoeken."

Wat doet de ombudsman?

De ombudsman kan inwoners vaak helpen door interventies te doen. Bij interventies neemt de ombudsman contact op met overheidsinstanties met de vraag om een klacht of probleem van een burger zo snel mogelijk op te pakken. En daarbij na te denken over wat er wel mogelijk is, en niet vast te houden aan de juridische regels en procedures. "Inwoners zitten vaak midden in een traject en lopen vast. Vaak speelt hun probleem op korte termijn en kan het grote financiële of psychologische gevolgen hebben. Dan moet de overheid zorgen voor antwoorden en oplossingen, en het contact met inwoners herstellen", aldus Jos.

Wij stellen onszelf en de overheid steeds de vraag: hoe kan de overheid het beter doen voor alle inwoners in dat gebied? Dan denk ik ook aan de kinderen die nu opgroeien in een situatie waarin het veel gaat over de ellende die mensen hebben. Dat heeft impact op hun leven." Gelukkig ziet de ombudsman op punten ook echt wel verbetering. "Maar het is een langlopend dossier en het is nog lang niet voorbij", zegt Jos.

Gelukkig weten inwoners van Groningen de Nationale ombudsman goed te vinden als organisatie wanneer zij er niet uitkomen met de overheid. In 2022 ontving de ombudsman al 386 klachten van burgers over de fysieke schadeafhandeling, de versterking van woningen en de verschillende regelingen die actief zijn. Dit aantal klachten baart zorgen. Er lopen nog te veel mensen vast. Zo worden de gevolgen van fouten bij de overheid teveel neergelegd bij de bewoners. Ook ziet de ombudsman dat in het versterkingsproces van hun woning de bewoners gebrekkige communicatie ervaren. En wordt in de schadeafhandeling het contact met het IMG ervaren als te formeel en weinig flexibel. Een ander punt dat opvalt is dat er veel onbegrip is over het wel of niet in aanmerking komen voor verschillende regelingen en de gevolgen van administratie- of uitvoeringsfouten worden te vaak bij de inwoners neergelegd. Dat schrijft de ombudsman op in het rapport 'Beloftes maken schuld'. Daarin stipt hij verschillende aandachtspunten aan waar de overheid mee aan de slag moet.

Nabijheid

Om in contact te blijven staan met inwoners heeft de Nationale ombudsman een klein kantoor in het aardbevingsgebied. In Loppersum werkt Jos samen met een groep collega's. Vanuit daar raken ze makkelijker in gesprek met inwoners en andere betrokkenen bij het dossier. "Zij vertellen ons dat we zichtbaar moeten blijven. Dat doen we door aanwezig te zijn in het gebied en niet op afstand te gaan staan. We horen zo van hen hoe we het beste kunnen helpen. En met welke problemen zij te maken hebben. Ook als het gaat om problemen met andere instanties."

Door in het gebied te werken staan we ook dichter bij de lokale overheid en politiek. Dat is belangrijk, want naast het behandelen van individuele klachten, wil de ombudsman overheden laten zien wat er beter kan. "Op basis van klachten en signalen doen we aanbevelingen aan overheden", vertelt Jos. "Die delen we met de Tweede Kamer en de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Maar ook met lokale overheden. Ook daarom is het goed om daar te zijn. Want we komen zo makkelijker in contact met bijvoorbeeld medewerkers van de gemeente."

Hier kunt u terecht als professional

Helpt u als professional ook mensen die problemen hebben met de overheid? Vooral als het gaat om de gaswinningsproblematiek? De Nationale ombudsman kan u van dienst zijn. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Neem contact met ons op voor advies via 0800 - 33 55 555 of mail naar gaswinning@nationaleombudsman.nl. Bekijk ook ons dossier gaswinning.