Een medezeggenschapsraad (MR) mag meebeslissen over het beleid van een school. Over welke onderwerpen heb je als MR iets te zeggen? Hoe betrek je ouders daarbij? En hoe werk je goed samen met de directie? Janny Arends, senior beleidsadviseur bij de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO), deelt praktische tips.
Janny Arends werkt al 22 jaar bij de VOO. Samen met haar collega’s komt ze op voor de belangen van het openbaar onderwijs in Nederland. De VOO ondersteunt ouders, besturen, ouderraden en medezeggenschapsraden bij hun taken. Bijvoorbeeld op het gebied van medezeggenschap: de expertise van Janny.
Meedenken over plannen van de school
“Elke school moet een MR hebben”, vertelt Janny. “Dat is wettelijk verplicht. Een MR mag meebeslissen over de besluiten die een school neemt.” Die gaan bijvoorbeeld over financiën, vakantieregelingen of schooltijden. Maar ook over de toekomstvisie van een school.
In een MR zitten ouders, leerkrachten en in het voortgezet onderwijs ook leerlingen. “Mijn ervaring is dat ouders vaak niet goed weten wat een MR precies doet. Dat is zonde, want via de MR hebben ouders de mogelijkheid om mee te praten. En zich verantwoordelijk te voelen. Daarom geef ik onder andere cursussen en trainingen over medezeggenschap.”
Praktische tips
Tijdens zo’n training bereidt Janny MR-leden voor op hun taken. “Ik vertel welke rechten en plichten de MR heeft. Waarover je mag meebeslissen, en waar je verantwoordelijkheid stopt. Maar ook hoe je (andere) ouders bij besluiten en plannen betrekt. En hoe je goed met de schooldirectie communiceert.”
Om dit helder uit te leggen, kiest ze een paar taken van de MR uit de Wet medezeggenschap op scholen (Wms). “Daar bedenk ik dan een oefening bij. Zoals: stel dat een schooldirecteur een nieuw rooster wil invoeren en de MR daar een voorstel over stuurt. Hoe reageer je daar dan op? Wat zeg je inhoudelijk? En op welke toon? Ik geef veel praktische tips. Wees altijd kritisch, bijvoorbeeld. En: stel net zo lang vragen tot je een duidelijk antwoord hebt.”
Telefonische helpdesk
Janny zit ook een dag per week bij de telefonische helpdesk van de VOO. Daar beantwoordt ze veel vragen over de rol van een MR. Denk aan: Wat kan de MR doen als een kind wordt gepest, en ouders vinden dat een school daar te weinig aan doet? Of: Wat is de rol van de MR als een leerkracht zijn werk niet goed doet?
“Ik leg uit wat de MR volgens de wet moet doen”, vertelt Janny. “En waar een ouder terecht kan als de MR niet kan helpen. Zoals de vertrouwenspersoon op school. Of door een klacht in te dienen.”
Contact met de landelijke overheid
Verder zorgen Janny en haar collega’s ervoor dat MR-leden regelmatig updates krijgen over hun vakgebied. “Via onze nieuwsbrief en website delen we informatie over medezeggenschap. Die krijgen wij bijvoorbeeld van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.”
Ook heeft Janny weleens direct contact met ministeries. “Stel dat de overheid de Wet medezeggenschap op scholen (Wms) wil wijzigen. En wij zijn het er niet mee eens. Dan kunnen wij samen met vakbonden en andere onderwijsorganisaties vragen stellen aan Kamerleden. Of we schrijven mee aan een motie.”
Bemiddelen bij conflicten
Tot slot bemiddelt ze bij conflicten over medezeggenschap. Bijvoorbeeld als een MR en directie het niet met elkaar eens zijn. “Bij een conflict is het belangrijk dat beide partijen hun verhaal kunnen doen. Apart van elkaar”, weet Janny. “Ik merk dat mensen zich vaak al geholpen voelen als je serieus naar ze luistert.”
Pas daarna voert ze een gesprek met alle betrokkenen samen. “Meestal leg ik uit hoe iets wettelijk in elkaar zit. Of welke taak iemand heeft. Daarna maken we afspraken zodat iedereen weer verder kan.”
Tip: blijf altijd onafhankelijk
Een paar weken later belt ze vaak nog even om te horen hoe het gaat. “Mijn ervaring is dat het conflict dan altijd is opgelost. Het helpt enorm dat een onafhankelijk iemand meekijkt.”
Die onafhankelijkheid is heel belangrijk, benadrukt Janny. “Dat klinkt misschien logisch. Maar soms is het best lastig om boven alle partijen te staan. Vooral als je ziet dat één partij echt fouten maakt. Durf daarom eerlijk te zijn over wat er wel en niet goed gaat.”
De rol van de Nationale ombudsman
De hulp van de Nationale ombudsman heeft de beleidsadviseur nog nooit ingeschakeld. “Het onderwijs heeft een eigen systeem met veel juridische mogelijkheden. Als ouder heb je allerlei opties om een klacht in te dienen. Bijvoorbeeld via een klachtenprocedure. En de MR kan naar de onderwijsgeschillencommissie stappen. Dat is goed geregeld, vind ik.”
Omgekeerd juicht ze toe dat de Nationale ombudsman ouders naar de VOO doorverwijst. “Wij kennen het onderwijsveld als geen ander. En kunnen ouders in de juiste richting sturen.”
Hier kunt u terecht als professional
Werkt u ook samen met verschillende partijen in het onderwijs? En lopen zij weleens tegen problemen met de overheid aan? Neem dan eerst contact op met de instantie waar het om gaat. Komen jullie er samen niet uit? Dan kan de Nationale ombudsman misschien helpen. Bel ons speciale nummer voor professionals: 070 3563550.
