In 2020 is Annemarie Tuzgöl projectleider van het thema Armoede bij de Nationale ombudsman. Ze hoort schrijnende verhalen van mensen. Voor hen zet ze zich graag in. Hoe doet ze dat? En wat voor problemen hebben deze mensen precies?
“De grenzen van het thema Armoede zijn moeilijk vast te stellen. Het gaat om meer dan financiële problemen. Neem onze recente onderzoeken naar armoede onder ouderen en jongeren in Caribisch Nederland, waar Reinier van Zutphen ook de Nationale ombudsman is. Tijdens werkbezoeken zien we hoe sommige eilandbewoners in schrijnende armoede leven. Zij kunnen niet ‘normaal’ meedoen aan het dagelijkse leven.
Zo zijn er jongeren die opgroeien in kleine huizen, tussen verschillende generaties. Dit kan leiden tot spanningen. Soms zelfs tot huiselijk geweld. Deze jongeren hebben geen plek om huiswerk te maken. Geld voor bijles of activiteiten is er niet. Een baan vinden zonder goede opleiding is moeilijk. De kans is groot dat ook hun kinderen opgroeien in armoede. Een vicieuze cirkel.”
Menswaardig bestaan
“Of je het nu hebt over Caribisch Nederland of Europees Nederland: mensen hebben recht op een menswaardig bestaan. Het verschilt per situatie welke financiële rechten daarbij horen. Als je afhankelijk bent van een uitkering en toeslagen, krijg je te maken met verschillende overheidsinstanties. Zijn die instanties niet goed op elkaar afgestemd? Dan kun je financiële problemen krijgen.
Een voorbeeld: Stel je kunt geen woning vinden en woont op een recreatiepark. Officieel mag dat niet. Je mag je dus niet inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP). Hierdoor kun je geen uitkering of toeslagen aanvragen. Ook aanmelden voor schuldhulpverlening is een probleem. Je valt dus buiten de boot.
Het zou helpen als de overheid in dit soort gevallen maatwerk toepast. Is er bijvoorbeeld een manier om jou toch in te schrijven in de BRP zodat je wel in aanmerking komt voor een uitkering?”
Vrouwen in de knel
“Ik ben trots op ons onderzoek naar vrouwen in de vrouwenopvang. Veel van deze vrouwen dreigden onder de armoedegrens te vallen. Dat kwam onder andere door administratieve rompslomp, bleek tijdens onze bezoeken aan de opvanglocaties.
Zo moesten vrouwen bij aankomst in de opvang meteen een eigen bijdrage betalen, terwijl ze nog geen uitkering hadden. Ook konden vrouwen bijvoorbeeld geen toeslagen aanvragen, omdat ze nog getrouwd waren met hun ex.
Dit onderzoek laat zien hoe wet- en regelgeving in bepaalde situaties verkeerd kan uitpakken voor mensen. Net als bij veel andere onderzoeken, gaat het hier om mensen in een kwetsbare positie. Ze zijn aan het overleven en kloppen zelf niet snel aan bij de Nationale ombudsman. Met een rapport of interventie proberen wij ervoor te zorgen dat deze mensen beter of sneller worden geholpen.
In het geval van de vrouwenopvang is dat gelukt. Zij voelen zich beter begrepen door gemeenten en komen sneller in aanmerking voor een uitkering. Dat is waar we het voor doen.”
Impact coronacrisis
“Als de coronamaatregelen het toelaten, starten we eind dit jaar met het derde armoedeonderzoek in Caribisch Nederland. Naar alleenstaande ouderen en hun kinderen. Verder kijken we komend jaar onder andere naar de impact van de coronacrisis op zelfstandig ondernemers. We verwachten dat meer mensen een beroep gaan doen op de gemeentelijke schuldhulpverlening. Worden zij goed geholpen? Dat gaan we onderzoeken.”
Wie is Annemarie?
Annemarie Tuzgöl (52) is getrouwd en moeder van twee studerende kinderen. In 2009 begon ze bij de Nationale ombudsman. Daarvoor werkte ze als jurist bij de Raad voor de Kinderbescherming. De schrijnende situaties die ze in haar werk tegenkomt, maken haar soms boos. “We hebben het op zich goed geregeld in Nederland. Maar als mensen niet in het systeem passen, lijkt alles in de soep te lopen.”
Ze is blij dat de Nationale ombudsman er juist voor die mensen is. “We geven mensen in een kwetsbare positie een stem.” Ook naast haar werk bij de ombudsman is Annemarie maatschappelijk betrokken. Ze werkt als rechter-plaatsvervanger en is taalcoach geweest van een Syrische vluchteling. “Ik vind het belangrijk dat we mensen helpen bij het vinden van hun weg in Nederland.”
De Nationale ombudsman kan u helpen
Werkt u met mensen die problemen hebben met de overheid? De Nationale ombudsman helpt u graag. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Bel ons speciale nummer voor professionals: 070 3563550.
