Caroline Luttmer is projectleider van het thema Participatie en invloed. Wat houdt dat thema in? Welke issues pakt de Nationale ombudsman aan? En waarom vindt Caroline dit thema zelf zo belangrijk? Een kort interview.
“Het thema Participatie en invloed is heel breed. De afgelopen jaren hebben wij ons vooral bezig gehouden met participatie en invloed op het gebied van de ruimtelijke ordening. Dat gaat over onderwerpen als de plaatsing van een zendmast en de komst van een windmolenpark. Op dit soort projecten met een grote impact kunnen inwoners vaak invloed uitoefenen.
Mensen zijn vaak bang dat een bouwproject voor overlast zorgt, en willen zich daarop voorbereiden. Daarom willen ze zelf kunnen meepraten en -denken. Participatie en invloed speelt ook op andere terreinen. Zo doet de Kinderombudsman onderzoek naar de manier waarop kinderen en jongeren kunnen meebeslissen over hun eigen medische behandeling en hoe tevreden ze daarover zijn.”
Ongelijke kansen
“Steeds meer mensen willen hun stem laten horen. Kijk maar naar alle demonstraties van de afgelopen tijd of de verhitte discussies op sociale media. Maar niet iedereen krijgt dezelfde kansen als het gaat om participatie en invloed.
Overheidsinstanties sturen mensen nog steeds brieven met moeilijke woorden, terwijl er zo’n 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland wonen. Ook houdt de overheid niet altijd rekening met mensen die niet goed zijn met computers, zoals ouderen.”
Mensen bereiken
“Ik sprak eens een mevrouw die al in de tachtig is. Ze woont in een seniorencomplex waar jarenlang een speeltuin in de buurt stond. Toen de mevrouw haar kleinkinderen een keer op bezoek had, zagen ze dat de speeltuin werd weggehaald.
De mevrouw belde de gemeente om verhaal te halen. Ze kreeg te horen dat de werkzaamheden online waren aangekondigd. Daartegen had ze bezwaar kunnen maken. Maar deze mevrouw had hier helemaal niks van meegekregen. Zij had graag inspraak gehad, maar dat was niet meer mogelijk.”
Rekening houden met alle partijen
“Vorig jaar deden wij een onderzoek naar participatie bij infrastructurele rijksprojecten. Zo’n project kan bijvoorbeeld de aanleg van een nieuwe snelweg zijn. Daarover hebben wij gesprekken gevoerd met burgers en de overheid.
Uit ons onderzoek blijkt dat het de overheid niet altijd lukt om alle betrokken partijen te laten meepraten en -denken over dit soort projecten. Eerst moeten alle partijen weten dat ze kunnen participeren. Het moet ook helder zijn over welke zaken ze nog kunnen meebeslissen en wat al vast ligt. Als dat niet duidelijk is, is dat vervelend en frustrerend.”
Omgevingswet
“We zijn nu bezig met de Omgevingswet die er in 2022 komt. In deze wet staat onder andere dat mensen die een vergunning aanvragen zelf participatietrajecten moeten gaan organiseren. Dan moeten ze bijvoorbeeld bij een grote aanbouw zelf zorgen dat hun buren kunnen participeren.
Maar niet iedereen kan of wil zo’n traject organiseren. Belangrijke vragen voor ons zijn: Wat is de rol van de overheid hierbij? Moeten mensen geholpen worden bij de organisatie van zo’n traject? En wat als het misloopt, kunnen mensen dan bij de overheid aankloppen?”
Breder kijken
“In de toekomst willen we als Nationale ombudsman nog breder naar participatie en invloed kijken. We hebben de laatste tijd veel gefocust op ruimtelijke ordening. Maar we willen ook onderzoek doen naar participatie en invloed op andere terreinen.
Het is belangrijk dat mensen goed geïnformeerd worden. Zelfredzaamheid is een illusie. Daarom moet de overheid leren hoe ze iedereen kan bereiken en betrekken bij projecten. Daar blijven wij ons in de komende jaren sterk voor maken.”
Wie is Caroline?
Caroline Luttmer (38) woont in Scheveningen, vlak bij de zee. In haar vrije tijd schrijft ze graag. Ze werkt nu zo’n zes jaar voor de Nationale ombudsman, waarvan anderhalf jaar als projectleider. Daarvoor werkte ze als advocaat en bij de Raad van State “Ik merkte dat de juridische oplossing niet altijd een echte oplossing is. Bij de Nationale ombudsman proberen we altijd door te dringen tot de essentie van problemen en onderzoeken we hoe het beter kan. Dat spreekt me aan.”
Ook in haar privéleven hecht Caroline waarde aan het thema Participatie en invloed. “Stel dat de buurman een grote aanbouw wil doen. Of de straat wordt opengebroken. Dan wil ik daarover geïnformeerd worden en kunnen meepraten.”
De Nationale ombudsman kan u helpen
Werkt u met mensen die problemen hebben met de overheid? De Nationale ombudsman helpt u graag. Bijvoorbeeld door te onderzoeken wat er misgaat. Bel ons speciale nummer voor professionals: 070 3563550.
