Regelmatig kloppen mensen bij mij aan omdat hun gemeente niets doet met hun verzoek om handhavend op te treden. Bijvoorbeeld als hun woongenot door geluidsoverlast of illegale bouwwerken in hun directe leefomgeving verstoord wordt. Ik kan mij hun frustratie goed voorstellen en ben daarom gaan onderzoeken wat de problemen bij handhaving door gemeenten precies zijn.
Bij een overtreding van de wet is een gemeente in principe verplicht om op te treden. De gemeente heeft echter beperkte middelen en kan niet bij ieder wissewasje uitrukken. Een gemeente mag volgens de rechter zelfs besluiten niet of pas later op te treden, bijvoorbeeld omdat alsnog vergunning mogelijk is. Dat wekt vaak verwarring. Inwoners ergeren zich vaak omdat ze niets horen nadat zij hun gemeente hebben gevraagd om op te treden tegen een illegale situatie. Vaak blijken handhavingsbeslissingen onduidelijk, lijkt de gemeente partijdig of legt zij zelfs uitspraken van de rechter naast zich neer. Kortom: er is vaak een groot verschil tussen wat burgers verwachten en wat een gemeente kan waarmaken.
Neem het verhaal van – ik noem ze maar - Marga en Hans, die midden in de bossen wonen naast een camping. Op een avond zien zij ineens een zee van licht vanuit hun ramen. Tot hun grote schrik zijn op de camping 36 lichtmasten van vier meter hoog neergezet! Hun signaal wordt door de gemeente serieus genomen. De wethouder komt langs en het echtpaar vertrouwt er daarom op dat het wel goed zal komen. Maar wat blijkt? De gemeente heeft aan de campinghouder alsnog een vergunning verleend. Marga en Hans zijn boos en vechten de vergunningverlening aan. Met succes: de rechter beslist dat de vergunning ongeldig is. Maar als u dacht dat de illegale lichtmasten nu worden weggehaald, dan heeft u het mis. De gemeente doet nog steeds niets. Er volgen nog diverse bezwaarprocedures maar de lichtoverlast en slapeloze nachten blijven. Pas na lange tijd komt er een oplossing. Niet op initiatief van de gemeente. Marga en Hans zijn zelf met de campingeigenaar gaan praten. Die bleek bereid om de illegale lichtmasten te vervangen door lagere lantaarnpalen. Zo kan het dus ook.
Net als Marga en Hans willen veel inwoners gewoon weten waar zij aan toe zijn. Daarom ben ik samen met gemeenten en deskundigen op zoek gegaan naar spelregels om behoorlijk op verzoeken om handhaving te reageren. Kern van die spelregels is dat gemeenten transparant zijn. Als een gemeente besluit om niet of pas later te handhaven, dan moet duidelijk zijn waarom. Ook moet een gemeente zo mogelijk persoonlijk contact zoeken en uitleg geven over wat een gemeente wel of niet kan doen. Tot slot moet een gemeente onpartijdig zijn en niet alléén oog hebben voor de belangen van de inwoner die brutaal zijn gang is gegaan. De gemeente moet een transparante en onpartijdige afweging van alle belangen maken. Ik hoop dat gemeenten en hun inwoners baat hebben bij deze spelregels. Ze staan op onze website!
* Om privacyredenen is de naam veranderd
