We gunnen iedereen een dak boven het hoofd. Helaas zijn er in Nederland heel wat mensen die in een noodsituatie terechtkomen en zomaar op straat staan. Sommigen kiezen er dan voor om (tijdelijk) in een vakantiepark te wonen totdat er een geschikte woonruimte vrijkomt. Waarom is dat nodig en wat betekent dit voor hen? We vroegen Rina den Ouden, Programmamanager Veiligheid van de gemeente Zundert, over de mogelijkheden die een gemeente heeft in zo’n ‘tussen wal en schip’ situatie.
-
In Nederland is een tekort aan betaalbare (sociale) huurwoningen. Wat kun je dan als gemeente doen om mensen te helpen die acuut een woning nodig hebben?
“De gemeente Zundert bezit zelf geen woningen. Het zijn de woningbouwcorporaties die de sociale huurwoningen bezitten en het is dan ook hun taak om de huizen te verdelen. Mensen kunnen in situaties van nood met voorrang een huis toegewezen krijgen. Dat noemen we de urgentieregeling. We hebben het dan wel over uitzonderlijke situaties, die om maatwerk oplossingen vragen.
Een voorbeeld van zo’n uitzondering is een woonsituatie waarbij kinderen geen veilige, gezonde ruimte hebben. Of denk aan mensen die moeten leven in een extreem beschimmelde ruimte waardoor hun gezondheid in gevaar komt. Ook komt het voor dat er sprake is van instortgevaar of een onveilige warmtevoorziening. In zulke gevallen waar sprake is van een levensbedreigende situatie zal de gemeente bemiddelen voor een tijdelijke andere woonvoorziening. Vaak zijn hierbij ook andere hulpinstanties betrokken, zoals de GGD en sociaal maatschappelijk werkers die advies geven. De woningbouwcorporaties hebben in principe altijd wel een sociale huurwoning beschikbaar voor dit soort urgente gevallen. Jaarlijks maken wij ook afspraken met de woningbouwcorporaties op het gebied van zorg en welzijn.”
-
Sommige mensen besluiten om tijdelijk in een vakantiehuisje te verblijven. Heeft dit voor de bewoner gevolgen? Hoe zit het met inschrijving bij de BRP in zo’n geval?
“Elke gemeente hanteert andere regels en per vakantiepark kan het bestemmingsplan anders zijn. Er is dus geen vaste regeling over bewoning van vakantiehuisjes. De gemeente is wel wettelijk verplicht om mensen in te schrijven op het adres dat zij als hoofdverblijf aangeven. Dat kan ook een vakantiehuis zijn. Wanneer je ingeschreven staat bij de BRP, heb je recht op alle wettelijke basis voorzieningen. Uitkeringen, subsidies en toelagen mogen niet geweigerd worden in dat geval, tenzij er sprake is van uitkeringsfraude of iets dergelijks.
‘Niet alle vakantiehuizen zijn geschikt voor langdurige bewoning’
Niet alle vakantieparken zijn geschikt voor permanente bewoning door personen of gezinnen. Hoewel de vakantiehuizen steeds beter worden gebouwd, blijft het bouwbesluit van een permanente woning anders dan die van een recreatiewoning. De gemeente controleert aan de hand van het bestemmingsplan of (tijdelijk) wonen in vakantieparken mogelijk is. Als een adres niet geschikt of niet bedoeld is voor permanente woning, dan kunnen we handhaving starten en de persoon wijzen op de regels. Je kunt niet zomaar iemand op straat zetten. Dat is ook geen oplossing. Maar er zijn wel mogelijkheden om iemand uit een recreatiewoning te zetten als die persoon zich bijvoorbeeld niet aan de regels houdt. Als iemand geen verblijfplaats (en dus geen adres) heeft, kan hij of zij zich in uiterste nood wel inschrijven op een adres bij de gemeente. Binnen onze regio is dat het gemeentehuis van Breda. We hebben het dan over een postadres zodat mensen in elk geval de basale voorzieningen (subsidies, verzekeringen, etc.) kunnen blijven ontvangen, maar het woonprobleem blijft dan bestaan.”
-
Zijn er ook andere opties dan vakantiehuisjes voor mensen die woningnood hebben?
“De inschrijving voor een huurwoning binnen de gemeente Zundert moet gebeuren via het woonportaal Klik voor Wonen. Alle woningbouwcorporaties uit de regio zijn daarbij aangesloten. Als mensen ons benaderen met een woonvraag, dan raden wij ze aan om ook verder te kijken dan hun direct bekende omgeving. Vaak is de kans op een woning in een dorp bijvoorbeeld groter dan in een stad.
In principe is iedere inwoner verantwoordelijk voor zijn of haar eigen huisvesting. Als iemand niet zelfredzaam is, dan kan hij of zij hulp vragen bij de reguliere hulpverleningsinstanties. Denk dan aan budgetbegeleiding, maatschappelijk werk, bemoeizorg of bijvoorbeeld de GGZ. In zeer uitzonderlijke situaties kan de gemeente bemiddelen met woningbouwcorporaties.”
-
Wat kun je als gemeente doen om ervoor te zorgen dat die tijdelijke vakantiepark bewoners toch snel een woning vinden?
“Wij maken jaarlijks afspraken met de woningbouwcorporaties over onder andere het aanbod van sociale huurwoningen binnen de regio. Maar het aantal betaalbare, sociale huurwoningen blijft een probleem. In heel Nederland hebben we te maken met een tekort.
In dringende situaties willen we wel bemiddelen of gaan we op zoek naar andere maatwerkoplossingen. Zo hebben wij bijvoorbeeld een tijdelijke voorziening kunnen treffen op een terrein binnen de gemeente. Daar konden we verblijven plaatsen voor mensen, die anders op straat stonden. Wij hadden geluk dat dit terrein en de units beschikbaar gemaakt konden worden voor deze urgente situatie, maar dit is geen standaard oplossing voor elke gemeente natuurlijk. Hier was echt sprake van een uitzondering.”
-
Wat kan een gemeente tot slot doen om het probleem rond huisvesting meer structureel op te lossen?
“Elke gemeente dient een heldere woonvisie op te stellen voor zowel gemeentelijk als regionaal niveau. Het probleem rondom huisvesting van moeilijk plaatsbare personen valt daar dan ook onder. Binnen onze gemeente werken we er nu aan om meer sociale huurwoningen beschikbaar te stellen om zo de wachtlijsten te verkorten.”
Waarom brengt de Nationale ombudsman dit interview?
De Nationale ombudsman ontvangt geregeld klachten van mensen die tijdelijk geen huis hebben en tegen obstakels aanlopen bij het vinden van een nieuwe woning. De Nationale ombudsman pleit ervoor dat de gemeente, waar mogelijk, maatwerk levert. Komt u in een noodsituatie terecht die u niet hadden kunnen voorkomen en heeft u plots geen dak meer boven het hoofd? Het vinden van een woning wordt dan dringend. In zo’n geval moet de overheid aandacht voor u hebben. De Nationale ombudsman maakt zich daar hard voor.
