Nederlands Militair en raadslid zijn tegelijkertijd. Kan dat eigenlijk wel? In september 2018 ontving ik een opmerkelijke brief van Pieter*. Hij werkt als beroepsmilitair bij het ministerie van Defensie. Naast deze baan is Pieter ook gemeenteraadslid. Over een paar maanden wordt hij uitgezonden naar het Midden-Oosten. Pieter vroeg daarom de griffier de tijdelijke vervangingsprocedure voor hem te gaan opstarten. Hij kreeg een antwoord dat hem zeer verbaasde! Vervanging kan alleen bij ziekte of zwangerschap, niet als je als militair wordt uitgezonden.
Voor Pieter zijn er nu twee opties: raadslid blijven, waardoor de raadszetel ook tijdens zijn uitzending van hem blijft, maar dan dus een half jaar niet mee doet. Dat wil Pieter niet, want zijn fractie bestaat uit maar twee zetels. En op afstand is het niet te doen om activiteiten voor de raad uit te voeren. Andere optie is zijn raadszetel opgeven. Maar daarmee verliest Pieter zijn rechten op deze raadszetel en die zetel plus de rechten die erbij horen gaan dan over naar de volgende persoon op de kieslijst.
Voor Pieter voelt het als kiezen tussen twee kwaden. Hij begrijpt best dat raadsleden zich niet zomaar tijdelijk mogen laten vervangen en dat er voor ziekte en zwangerschap al uitzonderingen zijn gemaakt. Maar hij vindt dat ook een militair die wordt uitgezonden recht heeft op een uitzonderingspositie. Elke militair kan namelijk op ieder moment aangewezen worden voor een uitzending. En je mag dan niet weigeren.
Mijn medewerker Hans zoekt uit hoe dit wettelijk in elkaar zit. De oplossing zit in aanpassing van onze Kieswet. Die is zo te veranderen dat ook een militair, wanneer die wordt uitgezonden, een tijdelijk vervanger kan krijgen als raadslid of als lid van provinciale staten.
Ik vind het goed voor de lokale democratie als de vijver van kandidaten voor gemeenteraden en Provinciale Staten zo groot mogelijk is. Bovendien is het bij wederopbouwmissies handig als daar militairen aan het werk zijn die ervaring hebben bij een gemeenteraad of de Provinciale Staten. Hun waardevolle kennis en kunde kunnen ze delen met het lokale bestuur in het missiegebied.
Ik heb in een brief de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, geadviseerd de Kieswet zo aan te passen dat tijdelijk ontslag - en dus tijdelijke vervanging - mogelijk gemaakt wordt voor gemeenteraadsleden die als militair worden uitgezonden. Gemeenteraden moeten een zo goed mogelijke afspiegeling zijn van de maatschappij. Daar horen onze militairen bij!
* Gefingeerde naam
De persoon op de foto is niet de persoon uit deze column
Deze column is eerder geplaatst in de Telegraaf van zaterdag 2 februari jl.
