Boris* en Marieke* adopteren in februari 2012 een jongen uit Kenia. Om hem naar Nederland te laten komen, moeten zij aan de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) adoptieleges betalen van € 950. Dit bedrag was in 2011 nog een stuk lager, namelijk €300, maar de kersverse adoptieouders hebben geen keuze en betalen.
Tot hun verbazing horen Boris en Marieke van andere adoptieouders die eind 2012 een kindje hebben geadopteerd, dat zij een deel van de betaalde leges terugkrijgen. Hoe dat zo? Op 9 oktober 2012 is de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie op de vingers getikt door de Raad van State: de adoptieleges blijken veel te hoog. De Raad sluit aan bij een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. De staatssecretaris besluit daarom de adoptieleges per februari 2013 te verlagen naar € 225. Sommige adoptieouders kunnen het verschil terug krijgen, maar niet alle ouders. Alleen die aanvragen waarop op 9 oktober 2012 nog niet definitief is beslist, komen daarvoor in aanmerking. Dat geldt niet voor Boris en Marieke die al vóór 9 oktober 2012 te horen hebben gekregen dat hun zoon een verblijfsvergunning in Nederland krijgt. Zij voelen zich oneerlijk behandeld en laten dat aan de IND weten. Maar de IND houdt vast aan de bepaalde termijn en ziet geen reden voor compensatie. Zwaar teleurgesteld stapt het echtpaar naar de Nationale ombudsman.
Wij krijgen meer signalen van andere gedupeerde adoptieouders. Daarom brengen wij de kwestie onder de aandacht bij de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. We vragen de staatssecretaris om de restitutieregeling aan te passen zodat ook deze mensen alsnog de te veel betaalde leges terug krijgen. Want de uitspraak van de Raad van State betekent toch dat de hoge leges ook vóór die uitspraak in strijd waren met het Europese recht? Maar de staatssecretaris wil daar niet aan mee werken. De restitutieregeling is volgens hem juridisch juist. Het wijzigen daarvan zou grote financiële en uitvoeringstechnische gevolgen hebben.
Onbegrijpelijk dat de staatssecretaris deze kwestie en ons aanpassingsverzoek naast zich neerlegt. De Nederlandse overheid heeft destijds de adoptieleges ten onrechte verhoogd. Het lijkt ons dan ook vanzelfsprekend dat diezelfde overheid ruimhartig is om gedupeerden alsnog tegemoet te komen. En niet alleen bij een deel van de gedupeerden. Helaas kunnen wij als Nationale ombudsman de aanpassing niet afdwingen. Wel hebben wij de Tweede Kamer hiervan op de hoogte gebracht zodat zij de staatssecretaris hopelijk nog in beweging kunnen krijgen. Tot nu toe heeft dat nog niks opgeleverd.
Hoewel onze mogelijkheden nu zijn uitgeput, kregen wij onlangs een reactie van één van de gedupeerde adoptieouders. Zij laten het er niet bij zitten en stappen zelf nogmaals met hun verhaal naar de Tweede Kamer. Wij hopen uiteraard dat zij hiermee alsnog het gewenste resultaat bereiken, niet alleen voor henzelf maar natuurlijk ook voor de andere adoptieouders die onterecht te veel leges hebben betaald. Wat de uitkomst ook wordt, aan hun volhardende inzet zal het in ieder geval niet gelegen hebben.
* Gefingeerde naam
De personen op de foto zijn niet de personen uit deze column