Klaas* is taxichauffeur en heeft tijdens een ruzie een klant een kopstoot gegeven waardoor de klant een lelijke val maakte. Een paar maanden later krijgt Klaas een brief van het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau) dat de incasso's doet voor het Openbaar Ministerie (OM). Of hij een transactie wil betalen voor mishandeling. Als hij die niet betaalt, moet hij voor de rechter komen en wordt het bedrag automatisch veel hoger. Klaas heeft flink de pest in.
Klaas heeft namelijk een verhaal bij de kopstoot. De klant was een dronken, agressieve pestkop die dreigde de taxi te vernielen en niet te bedaren was. Klaas wil dat aan de rechter vertellen, zonder het risico te lopen op een hogere boete. Bovendien denkt hij dat hij, als hij betaalt, geen strafblad krijgt. Voor zijn werk heeft hij een verklaring omtrent het gedrag nodig, die hij bij een strafblad misschien niet krijgt. Hij voelt zich door het OM en het CJIB onder druk gezet om te betalen.
Ik krijg deze klachten vaker. Het OM kan overzichtelijke zaken buiten de rechter om afhandelen. Dat gaat sneller en is minder bewerkelijk. Ik snap dat het OM verdachten wil aanzetten transacties zonder rechterlijke uitspraak te betalen. Het CJIB stuurt duizenden brieven naar verdachten met een betalingsvoorstel. Ga je daarop in, dan eindigt de strafzaak.
In deze (standaard)brieven staat dat, als je niet betaalt, het OM op de zitting bij de rechter een hoger bedrag eist. En onderaan de bladzijde staat: DOOR TIJDIGE BETALING VOORKOMT U VERDERE STRAFVERVOLGING! Klaas schrijft mij: ‘ik word voor een lastige keuze geplaatst: of betalen en schuld bekennen, of mijn verhaal bij de rechter doen, maar dan het risico lopen van een fors hogere boete’.
Ik vind dat het CJIB geen juiste informatie geeft over de transactie. Het OM eist namelijk lang niet altijd een hogere boete als de zaak voorkomt bij de rechter. Als iemand naar de zitting komt en een goed verweer heeft, kan de boete worden verlaagd of zelfs vrijspraak volgen. Als je niet naar de zitting komt, riskeer je wel een hogere boete. Veel mensen denken dat als je een transactie betaalt je geen strafblad krijgt. Maar dat klopt niet. Als je het CJIB betaalt erken je geen schuld, maar het feit wordt wél bijgeschreven op je strafblad. En dat kan later belangrijk blijken, omdat je de volgende keer als een veelpleger wordt beschouwd of geen verklaring omtrent het gedrag krijgt.
Het OM is het met me eens dat de brief duidelijker moet. Samen met het OM en deskundigen nemen we ‘de kleine lettertjes’ onder de loep. Het OM heeft dit heel positief opgepakt en een nieuwe standaardtekst gemaakt die duidelijk aangeeft wat je moet doen als je wilt betalen en wat als je juist wel de kwestie aan de rechter wil voorleggen. Het CJIB gaat de verbeterde brieven voortaan gebruiken. Klaas heeft gelijk, als je een goed verhaal hebt, moet je je zaak zonder extra drempel voor kunnen leggen aan de rechter.
*Om privacyredenen zijn de namen veranderd
De persoon op de foto is niet de persoon uit deze column
