Zo’n 750.000 huishoudens in Nederland leven in ‘energiearmoede’, volgens TNO. Ze hebben een laag inkomen en een hoge energierekening. En wonen vaak in een huis dat niet goed geïsoleerd is. Wij vragen mensen in Oss of zij ook moeite hebben met het betalen van hun energierekening. En wat ze hierbij nodig hebben van de overheid.
Op één van de eerste echte lentedagen van het jaar lopen we door het centrum van Oss. Op een bankje vlakbij het Walplein geniet Didi van de zon. Zij vindt energiearmoede een belangrijk onderwerp. Daarom deelt ze graag haar eigen ervaring met ons.
Didi (40), alleenstaande moeder
“Ik ben alleenstaand met twee jonge kinderen en ik heb een auto-immuunziekte. Daardoor kan ik niet meer werken. Al mijn geld gaat op aan mijn ziekte. Ik houd mijn hart vast voor als mijn energierekening straks omhoog gaat. Waar moet ik dat geld vandaan halen?”
Didi wrijft met de mouw van haar jas een traan uit haar oog. “Daar krijg ik echt slapeloze nachten van. In een land als Nederland zou je toch niet wakker moeten liggen van een basisbehoefte zoals een warm huis? Ik dacht altijd dat alles hier goed geregeld was.”
Hulp vragen is moeilijk
“Van de gemeente krijg ik een eenmalige toeslag om de hoge energiekosten te dekken. Daar ben ik dankbaar voor. Maar het is een druppel op een gloeiende plaat.
Ze zouden beter de bestaande regelingen makkelijker kunnen maken. Als ik bijvoorbeeld naar de voedselbank wil, moet ik al mijn geldzaken delen. Je komt al snel in een warboel van formulieren en instanties terecht. Dat maakt het lastig om hulp te vragen.”
Didi staat op om haar kinderen van school te halen. Verderop in de winkelstraat komen we Peter tegen, die zijn vast rondje door het centrum loopt.
Om haar privacy te beschermen wil Didi niet haar echte naam gebruiken.
Peter (63), gepensioneerd
“In de media en in mijn omgeving hoor ik veel over energiearmoede. Maar ik heb er zelf nog niks van gemerkt. Ik huur een appartement en betaal een vast bedrag per maand voor mijn gasrekening. Ik ben bang dat die binnenkort omhoog gaat, maar dat weet ik nog niet zeker.
Mijn verhuurder heeft de afgelopen jaren gelukkig al veel gedaan om de flat te isoleren. Er zitten bijvoorbeeld panelen op de muren die de koude lucht buiten houden. Door dat soort maatregelen gaan de huurkosten wel omhoog. Maar hopelijk houdt dat nu de energiekosten laag.”
Ingewikkelde regelingen
“Mijn vader heeft meer last van de stijgende gasprijzen. Die woont alleen en moet rondkomen van z’n AOW. Dan komt zo’n hogere energierekening hard binnen. En alle regelingen die de overheid daarvoor verzint zijn veel te ingewikkeld. Het zou makkelijker zijn als die regelingen en instanties goed op elkaar zouden aansluiten. Want nu komt mijn vader er niet meer uit.”
“Mensen met een uitkering hebben geen buffer.” - Jenny
We laten Peter zijn rondje afmaken en lopen verder de winkelstraat door. Daar zien we Jenny en William. Met hun tattoos vallen ze direct op in het straatbeeld van Oss. Gelukkig hebben ze wel even tijd voor een gesprek over energiearmoede.
Jenny (37), ervaringsdeskundige en haar vriend William (27), vrijwillig hulpverlener ex-verslaafden
William: “Ons energiecontract staat nog vast tot het einde van dit jaar. Daardoor merken we nog niet veel van de hogere gasprijzen. Toch letten we wel extra op ons gasverbruik. We zetten de verwarming lager, douchen korter en trekken eerder een trui aan.”
Jenny: “Zelfs zonder hogere energierekening vind ik het een stressvolle tijd. Mensen praten veel over de inflatie, oorlog en gasprijzen. Daar ga ik zelf ook moeilijker van slapen.”
Positieve mindset
Jenny: “Wij zijn allebei dakloos geweest en leven nu van een uitkering. Daardoor komen we in aanmerking voor een eenmalige toeslag. Online lees ik dat mensen het oneerlijk vinden dat wij dat automatisch krijgen. Maar mensen met een uitkering hebben geen buffer. En onze gasrekening gaat volgend jaar ook gewoon omhoog. Wij hebben dat geld keihard nodig.”
William: “Aan die hogere rekening kun je niks veranderen. Je bent machteloos. Dus wij zijn superblij dat de gemeente ons helpt. Die €800 dekt niet alles, maar het is tenminste iets. Dat is onze positieve mindset.”
“Ik wist helemaal niet dat je bij de gemeente terechtkunt voor hulp.” - Chris
Wij lopen richting de Heuvel, het centrale plein van Oss. Naast de fontein staat Chris. Hij is zes maanden geleden van Congo naar Nederland verhuisd voor zijn studie.
Chris (32), student watermanagement
“Sinds ik in Nederland woon merk ik dat de energierekening snel stijgt, net zoals andere kosten. Maar het inkomen stijgt niet mee. Dan kom je al snel in de problemen. En als je wilt overstappen naar een goedkopere energieleverancier, krijg je vaak te maken met overstapkosten. Dat is ook duur.”
Beter communiceren
“Ik wist helemaal niet dat je bij de gemeente terechtkunt voor hulp. Subsidies en toeslagen zou ik goed kunnen gebruiken. Misschien kan ik dan zonnepanelen laten installeren.
Als ik eenmaal weet waar ik dat soort informatie kan vinden, is het voor mij niet moeilijk om een regeling aan te vragen. Met mijn Engels en kleine beetje Nederlands kom ik ver. Maar zolang ik niet weet welke hulp ik kan krijgen, kan ik er natuurlijk ook geen gebruik van maken. Wat dat betreft kan de gemeente wel wat beter communiceren.”
“Hopelijk hebben we over een paar jaar helemaal geen gas meer nodig” - Tjarko
We lopen verder over het plein. Voor het zonnige terras van een café komen we Tjarko tegen. Hij vertelt graag hoe hij zijn energierekening zo laag mogelijk houdt.
Om zijn privacy te beschermen wil Chris niet herkenbaar op de foto staan.
Tjarko (47), softwareontwikkelaar
“Sinds vorig jaar zijn wij ons huis aan het isoleren. We hebben ook zonnepanelen gekocht en zijn overgestapt op infraroodverwarming. Dat konden we doen omdat we ons vorige huis hebben verkocht. En we hebben verschillende subsidies gebruikt.
Als je het geld hebt om te investeren in isolatie en groene energie, kun je de hoge gasprijzen voor een deel ontlopen. En er zijn subsidies. Maar die investering is groot. Lang niet iedereen heeft dat geld. Zelfs iemand met een gemiddeld inkomen moet een paar jaar sparen om z’n huis te verduurzamen. Dat betekent minder kleren kopen, minder uit eten, minder vakanties.”
Groeiende ongelijkheid
Dat zorgt voor een groeiende ongelijkheid. Omdat wij nu kunnen investeren, besparen we zoveel geld dat we over een paar jaar wéér kunnen investeren in verduurzaming. Dan hebben we hopelijk helemaal geen gas meer nodig. Op de lange termijn betalen wij dus steeds minder, terwijl iemand met weinig geld juist steeds meer gaat betalen. Dat is toch lullig?”
Hulp bij voorzieningen
Uw gemeente kan u helpen als de energierekening te hoog wordt. Loopt u vast bij uw gemeente en ziet u door de bomen het bos niet meer? Bel dan met de Nationale ombudsman. Wij helpen u op weg. Bel ons gratis op 0800 – 3355 555. Een online klacht indienen kan ook. Wij staan voor u klaar.
Foto’s: Gabby Louwhoff
