Het kan iedereen overkomen. Door een aantal tegenvallers, te hoge lasten, schulden of scheiding kun je zomaar op straat komen te staan. Dakloos. Wat betekent dat? Waar kun je terecht voor hulp bij het vinden van een betaalbare woning en wat gebeurt er als inschrijven op een adres niet mogelijk is? Deze keer gaan we de straat op in Arnhem en onderzoeken we of mensen weten wat ze moeten doen wanneer zij of iemand in hun omgeving opeens dakloos worden.
Het is een mooie dag in Arnhem. In een van de winkelstraten raken we aan de praat met Anne, die net even pauze houdt in het zonnetje. Als we haar vragen hoeveel mensen er in Nederland naar een woning zoeken, antwoordt ze stellig.
Anne (29), kapster
“Het is echt zorgwekkend hoeveel mensen er in ons land zonder woning zitten. Daar heb je geen idee van. Ik ben zelf dakloos geweest. Dan kom je er opeens achter dat er heel veel mensen in dezelfde situatie zitten. Daar sta je echt van te kijken. Veel jongeren worden het huis uitgezet door hun ouders en belanden zomaar op straat. Een ander probleem is dat veel mensen niet met geld kunnen omgaan. Ze kopen spullen op afbetaling, terwijl ze het geld eigenlijk niet hebben. Het krijgen van een lening gaat heel makkelijk en zo kom je langzaam in de schulden en kun je de huur op een gegeven moment niet meer betalen. Natuurlijk zijn er ook andere redenen waarom mensen opeens zonder huis zitten. Verslaving, een relatie die uitgaat of een baan die stopt. Als dakloze moet je keihard knokken om weer uit die situatie te komen. En een beetje geluk hebben.”
G. van Rheemen (83), gepensioneerd kruidenier
“Hier in Arnhem zijn de wachtlijsten voor sociale huurwoningen erg lang. Ik ben van een andere generatie dus heb dat probleem gelukkig nooit gehad, maar als je nu een woning zoekt, kun je wel rekenen op een wachttijd van tien jaar. In mijn directe omgeving zal iemand niet zo snel zonder dak boven het hoofd zitten, maar het kan in principe iedereen overkomen. Een scheiding is vaak een oorzaak, want je hebt één huis samen en dat moeten er dan opeens twee worden. Ja, hoe regel je dat? Dat is niet makkelijk. Als je op straat komt te staan zijn er natuurlijk wel opvangcentra, maar die zitten volgens mij behoorlijk vol. Hier in Arnhem hebben we bijvoorbeeld het Stoelenproject De Duif. Die bieden een aantal slaapplaatsen per nacht aan voor daklozen.”
We lopen verder door de Steenstraat en treffen daar drie jongemannen, die net even pauze houden. Ze werken bij een re-integratiebedrijf in Arnhem en hebben zodoende genoeg verhalen over mensen die geen woning kunnen vinden.
Mershad (33), Damian (20) & Sam (21), werkzaam bij re-integratiebedrijf
“Wij werken veel met jongeren en merken dat zij tegen problemen aanlopen bij het vinden van een betaalbare woning. Het probleem zit ‘m vaak in het geld. Kijk, zonder baan ga je echt geen huis vinden, maar ook als je een inkomen hebt, is het lastig. Er zijn weinig sociale huurwoningen. Als je net iets te veel verdient voor sociale huur, kom je in de reguliere markt terecht, waar de huur weer veel hoger is. Dan val je dus net tussen wal en schip.” - Mershad
“We merken ook wel dat sommige mensen erg kieskeurig zijn hoor. Die stellen allerlei eisen aan woningen terwijl ze in hun situatie misschien niet zoveel te eisen hebben.” - Sam
“In het stadscentrum liggen de huurprijzen hoger dan buiten de stad. Maar ook als je bereid bent om iets buiten de stad te wonen, blijft het woningtekort een probleem. Instanties kunnen soms wel hulp bieden en wij willen de jongeren die bij ons komen ook nog wel eens helpen.” - Damian
Bij de bibliotheek raken we aan de praat met Gonny. In eerste instantie schat zij de kans dat iemand in haar omgeving dakloos wordt klein in. Maar als we verder praten, blijkt dat er toch redelijk wat mensen uit haar directe omgeving tijdelijk opvang zochten.
Gonny (68), gepensioneerd receptioniste
“Mijn broer was dakloos door allerlei gebeurtenissen. Verslaving speelde ook een rol. Hij kwam regelmatig bij ons voor onderdak. Ik weet niet waar hij de overige tijd verbleef. Misschien bij het Leger des Heils of andere kennissen? Andere familieleden hebben ook weleens zonder huis gezeten en die hebben we ook altijd opgevangen. Dat doe je voor elkaar. We hebben de ruimte, dus ik zie niet in waarom we dan niet zouden helpen.”
Kostendelersnorm
Wanneer je iemand tijdelijk in huis neemt en hij of zij schrijft zich in op jouw adres, dan kun je te maken krijgen met de kostendelersnorm. Het delen van een woning kan namelijk gevolgen hebben voor de hoogte van eventuele uitkeringen. Als er meerdere personen op hetzelfde adres wonen, gaat de overheid er vanuit dat de woonkosten gedeeld worden. Die regeling heet de kostendelersnorm.
Woningtekort
Dat er een tekort aan betaalbare huurwoningen is in Nederland weet iedereen. Dat blijkt ook wel uit de gesprekken die wij voerden met de mensen op straat. Maar lang niet iedereen weet dat 1 op de 10 Nederlanders de kans loopt om dakloos te worden. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Mensen raken hun baan kwijt, hun relatie gaat uit of er ontstaan om andere redenen geldproblemen.
Hulp nodig?
De Nationale ombudsman vindt het belangrijk dat mensen die door omstandigheden geen woning hebben, kunnen rekenen op steun van de overheid. Verkeert u in die situatie en komt u daardoor in de problemen? Het vinden van een passende woonoplossing wordt dan dringend. De Nationale ombudsman maakt zich hard voor maatwerk oplossingen door gemeenten en andere betrokken instanties. Hulp nodig? Neem contact met ons op!
