Het aantal huishoudens in Nederland met een risico op armoede stijgt, meldt het CBS. Maar wat is armoede eigenlijk in een welvarend land als Nederland? En hoe voelt het om echt diep in de schulden te zitten? Wij liepen een dag door Rotterdam en vroegen de mensen op straat of armoede te zien is in de stad. En... of mensen weten waar ze terecht kunnen voor hulp bij problematische schulden.
Dick (81), voormalig rector van een school in Beijerland
“Op een gegeven moment werden steeds meer schoolexcursies naar het buitenland georganiseerd. Dat kost best veel geld. Sommige leraren gingen er dan zomaar vanuit dat ouders dat wel konden betalen. Maar niet alle gezinnen kunnen dat geld missen. Ouders zullen dat niet zo snel toegeven, want rond armoede hangt toch een bepaalde schaamte. Mensen praten niet graag over hun financiële situatie. Ouders zullen er dan ook alles aan doen om het voor elkaar te krijgen dat hun kind gewoon mee kan op excursie, net als hun klasgenoten.”
In een bruin café op de Zwart Janstraat in Rotterdam Noord treffen we een gezellige groep stamgasten, die ons maar wat graag vertellen hoe zij de buurt hebben zien veranderen. Armoede is volgens hen zeker zichtbaar hier in het Oude Noorden. Op straat, maar ook in het café. “Vroeger zat het hier vol, zelfs op de maandagmiddag!”
Yvon (64), barvrouw
“Ik groeide op in een gezin met veertien kinderen. Natuurlijk heb ik armoede gekend, maar als kind had ik dat niet door. Voor mij was het heel gewoon dat ik de kleren van mijn oudere zussen droeg. Pas later kwam ik erachter dat mijn ouders het echt niet altijd makkelijk hadden. Armoede speelt hier in de buurt ook wel een rol. Regelmatig zeggen gasten dat ze even naar buiten gaan. Vervolgens zie je ze nooit meer terug en zitten wij met de rekening...
We lopen verder en raken aan de praat met een aantal mannen. Ze houden even rookpauze onder een steiger. We komen erbij staan om te schuilen voor de regen en maken meteen gebruik van de gelegenheid. Merken zij iets van armoede in de stad? En weten zij waar iemand met schulden terecht kan voor hulp?
“Ik denk dat veel mensen wel weten dat ze bij de gemeente terechtkunnen voor schuldhulpverlening. Maar om die hulp te krijgen moet je zoveel regelen en aan allerlei voorwaarden voldoen. Dat is enorm veel gedoe. Mijn buurvrouw zit in de schulden. Bijna al het geld dat ze verdient, gaat direct naar de schuldeisers. Zo houdt ze bijna niks over om van te leven. Het is voor haar demotiverend dat er beslag gelegd wordt op haar inkomen.”
Caroline (50), zzp’er
“Als we het hebben over schulden en armoede wordt vaak niet gedacht aan de groter wordende groep zzp’ers. Zij lopen ook het risico om in armoede terecht te komen. Ik heb ondertussen een fijne buffer opgebouwd, maar veel beginnende zzp’ers hebben dat niet. Er kan zomaar iets veranderen in je werk- of privésituatie. Dan kan het opeens spannend worden of je het gaat redden.
Een voorbeeld is de eigenaresse van de hondenuitlaatservice voor mijn hond. Zij kon door langdurige ziekte niet meer werken en moest zich uitschrijven bij de Kamer van Koophandel. Om zo verdere financiële gevolgen te beperken. Als ze straks weer aan de slag kan, moet zij weer helemaal opnieuw beginnen met haar bedrijf.”
Armoede en schulden
Zo’n 8% van de huishoudens in Nederland leeft in armoede, meldt het CBS. Dat betekent dat ze een inkomen hebben onder de lage-inkomensgrens. Die lag in 2017 voor alleenstaanden op 1040 euro per maand. Voor alleenstaande ouders met één kind was dat 1380 en voor een paar met twee kinderen 1960 euro per maand. Maar lang niet iedereen die in armoede leeft, heeft problematische schulden. Veel huishoudens passen hun uitgaven en levenspatroon namelijk aan op hun budget; zij betalen dus gewoon maandelijks al hun rekeningen. Maar als dat niet lukt, ontstaan er schulden. En vaak is het heel moeilijk om die zelf op te lossen.
Hulp bij problematische schulden
Uit ons mini-straatonderzoek blijkt dat aardig wat mensen weten waar ze terechtkunnen voor schuldhulpverlening. De meeste mensen die we spraken weten dat de gemeente ondersteuning moet bieden aan mensen met problematische schulden. En dat ook organisaties als SchuldHulpMaatje vaak na een doorverwijzing door de gemeente - kunnen helpen bij schulden.
Loopt het niet goed met schuldhulpverlening? Of worden uw schulden erger door toedoen van de overheid? Bijvoorbeeld doordat verschillende overheidsinstanties niet goed samenwerken? Dan kunt u contact opnemen met de Nationale ombudsman.
