Nationale ombudsman Reinier van Zutphen roept de politie op het stroomstootwapen terughoudend en zorgvuldig te gebruiken. De ombudsman onderzocht twee klachten die hij in korte tijd ontving over de inzet van het wapen in een GGZ-instelling.
Van Zutphen: 'Het is van uiterst belang dat de politie zich realiseert dat het geen wondermiddel is en de impact voor iemand die getaserd is, groot is. De politie moet goed overwegen wanneer en hoe ze het stroomstootwapen gebruikt. Bij de klachten die ik onderzocht, is dat niet goed gegaan.'
Naar aanleiding van zijn onderzoek 'Geschokt' geeft de ombudsman de politie richtlijnen voor een rechtmatige en behoorlijke inzet van het stroomstootwapen in de toekomst.
Pilot
Begin 2017 startte de politie een pilot met het stroomstootwapen. In de pilot kregen 320 politieagenten dit wapen en een korte opleiding voor het gebruik ervan. Eind 2018, tijdens de pilot, kreeg de ombudsman twee klachten over incidenten waarbij de politie het stroomstootwapen had ingezet in een instelling of afdeling voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De politie gebruikte meerdere keren het stroomstootwapen om een jongeman in een psychose en een demente man van 73 onder controle te brengen. De Nationale ombudsman onderzocht de klachten; ook om op basis van zijn bevindingen richtlijnen te geven wat belangrijk is voor rechtmatig en behoorlijk gebruik van het stroomstootwapen, al dan niet binnen GGZ-instellingen. De komende vijf jaar zullen zo'n 17.000 politieagenten het wapen krijgen.
Reinier van Zutphen: 'De politie moet zich heel bewust zijn van de impact van een stroomstootwapen. We weten nog niet welk effect één of meer stroomstoten kunnen hebben op de lichamelijke gezondheid van kwetsbare mensen, zoals ouderen, mensen met een zwak hart of in een psychose. Daarnaast is er de psychische schade. In de gevallen die ik onderzocht is daar onvoldoende rekening mee gehouden.'
Tijdens de pilot met het stroomstootwapen zijn er al wel dingen verbeterd. Zo gebruikt de politie het wapen minder snel bij burgers die zij niet verdenken van iets strafbaars en krijgt de politie een uitgebreidere opleiding voor het gebruik. De vraag is of dit voldoende is om te zorgen dat de politie het stroomstootwapen straks behoorlijk en rechtmatig inzet. Daarom geeft de Nationale ombudsman vijf richtlijnen mee op basis van zijn onderzoek:
- Zorg dat de politieagenten getraind zijn en dat zij de instructies en gezondheidsrisico's kennen;
- Bereid de inzet van het stroomstootwapen zo goed mogelijk voor;
- Sta stil bij de effectiviteit van het stroomstootwapen;
- Informeer de betrokkenen achteraf over de inzet van het stroomstootwapen;
- Evalueer de toepassing van het stroomstootwapen en leer ervan.
