Organisaties, bedrijven en de overheid verwerken persoonsgegevens. Dat gaat niet altijd goed. In dit artikel meer informatie over risico's, privacy, klachten en de Autoriteit Persoonsgegevens.
Van iedereen in Nederland wordt informatie verwerkt. U kunt het zo gek niet bedenken of organisaties willen wel iets van u weten. Soms is dat fijn. Op het moment dat u belastingaangifte doet bijvoorbeeld. Dan heeft de Belastingdienst al een hoop gegevens ingevuld. Dat scheelt u tijd en gedoe.
Zonder goede reden
Maar soms vragen bedrijven zonder goede reden om persoonsgegevens. Een voorbeeld: u hebt uw fiets laten repareren, maar de fietsenmaker vraagt bij het ophalen om een kopie van uw identiteitsbewijs. Daar staat uw BSN-nummer op. Dat is een uniek nummer waar u als persoon aan herkend kunt worden. Dat mogen organisaties niet zomaar vragen. Gebeurt dat wel, dan kunt u weigeren en bij de fietsenmaker klagen. Houdt hij toch zijn poot stijf? Dan kunt u bij de Autoriteit Persoonsgegevens een klacht indienen.
Privacywet
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) houdt er toezicht op of iedereen zich aan de privacywet houdt. Organisaties, bedrijven en de overheid verwerken persoonsgegevens. Dat zijn gegevens die terug te leiden zijn naar een levend persoon. Denk aan naam, leeftijd, postcode of e-mailadres, maar ook aan vingerafdrukken, medische gegevens of foto’s waar mensen herkenbaar op staan.
Onder ‘verwerken’ worden alle acties verstaan die een organisatie kan uitvoeren met persoonsgegevens. Van het bewaren van een e-mailadres tot het weggooien van de kopie van een identiteitsbewijs.
Dwangsom
De AP kan op verschillende manieren in actie komen. Bijvoorbeeld door de fietsenmaker te bellen of een brief te sturen met uitleg over de regels. In sommige gevallen legt de AP een 'last onder dwangsom' op. Dat betekent dat de organisatie wordt verplichten iets te doen of te laten. Dat is de ‘last’. Als dat niet op tijd wordt gedaan, moet de organisatie een bedrag betalen. Af en toe wordt meteen een boete gegeven.
Jouw toestemming
Organisaties en overheden verwerken gegevens met allerlei doelen. Werkgevers zijn bijvoorbeeld volgens de wet verplicht om te weten wie ze aannemen. Daarom mogen zij u om een kopie van uw identiteitsbewijs vragen. Een vliegtuigmaatschappij heeft bepaalde gegevens van u nodig om zeker te weten dat u degene bent die reist. Een online winkel mag uw adresgegevens verwerken, omdat het product bij u bezorgd moet worden.
Maar soms wil zo’n winkel uw persoonsgegevens ook nog gebruiken om u reclamefolders te sturen. Dat mag niet zomaar. Daar heeft de winkel in sommige gevallen eerst uw toestemming voor nodig.
Datalekken
Persoonsgegevens moeten goed beveiligd worden tegen bijvoorbeeld datalekken. Als een bedrijf of organisatie een datalek heeft, komen allerlei gegevens van mensen op straat te liggen. In bepaalde gevallen moet dat verplicht worden gemeld bij de AP en bij u. Gaat het om u, dan hebt u zelf de mogelijkheid om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld door uw wachtwoord te wijzigen. De AP checkt dan later onder andere of de beveiliging nu beter is, zodat het niet nog eens gebeurt.
Ook kan er identiteitsfraude gepleegd worden met uw gegevens. Als iemand een kopie van uw ID in handen krijgt, kan hij of zij dat gebruiken om bijvoorbeeld een contract op uw naam af te sluiten.
Discriminatie
Een ander risico is dat u kunt worden uitgesloten van bepaalde zaken of kunt worden gediscrimineerd op basis van uw lidmaatschap van een politieke partij, uw seksuele geaardheid, uw gezondheidsgegevens. Dit zijn bijzondere persoonsgegevens. Bij dit soort informatie moeten organisaties – dus ook overheden - extra goed uitleggen waarom ze het nodig hebben. En ze moeten deze gegevens heel goed beveiligen.
Samenwerking met ombudsman
De Autoriteit Persoonsgegevens en de Nationale ombudsman hebben geen officieel samenwerkingsverband, maar weten elkaar wel te vinden. Soms overlappen ze elkaar op het gebied van privacy. Maar meestal vullen ze elkaar goed aan. Zo doet de Nationale ombudsman onderzoek naar privacyproblemen waar burgers tegenaan lopen. De Nationale ombudsman is er voor u als u een probleem hebt met de overheid. De AP houdt ook toezicht op andere organisaties en bedrijven.
Corona
Op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens is veel te vinden over privacy en de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) tijdens de coronacrisis. Mag een werkgever bijvoorbeeld personeel testen op corona? En hoe zorgt u ervoor dat u veilig thuiswerkt? Hier vindt u meer informatie.
Nationale ombudsman en privacy
De Nationale ombudsman kijkt naar hoe overheden zich gedragen wat betreft privacy. Legt een overheidsinstantie wel goed uit wat er met uw gegevens gebeurt? En vertellen ze u ook waarvoor ze de gegevens gebruiken? Als u over dit soort zaken klachten hebt, kunt u deze bij de instantie zelf indienen. Komt u er dan niet uit met de overheidsinstantie? Neem dan contact op met ons.
