Een ombudsman of ombudsvrouw is een onafhankelijke en onpartijdige organisatie. Het woord ‘ombudsman’ komt uit het Zweeds en betekent 'vertegenwoordiger'. Een ombudsman of –vrouw vertegenwoordigt u wanneer u een klacht heeft over de overheid of een organisatie. Hij of zij onderzoekt de klacht en doet daarover een uitspraak.
Veel andere landen hebben dit Zweedse idee aangepast aan hun eigen wensen. Maar in al deze landen staat in de wet dat de ombudsman een onafhankelijke positie heeft. Overigens heeft het woord 'man' in ombudsman niets met het geslacht te maken. Het is afgeleid van het Latijnse woord 'mandataris', wat 'gevolmachtigde' betekent.