Aanleiding onderzoek
Als ouderen op een leeftijd komen dat ze recht hebben op AOW, verandert er veel. Met name in deze fase laten ze inkomensregelingen liggen. Terwijl sommige ouderen al in een financieel lastige positie zitten. Voor de Nationale ombudsman was dat aanleiding om onderzoek te doen naar de vraag waarom ouderen deze inkomensregelingen niet benutten. En welke oplossingen mogelijk zijn zodat ze toch gebruikmaken van de financiële ondersteuning waar ze recht op hebben.
Conclusies onderzoek
Uit het onderzoek blijkt dat veel ouderen niet bekend zijn met de verschillende financiële regelingen van de overheid. Ze hebben behoefte aan een overheid, die hen daar proactief en in begrijpelijke taal over informeert. En hen helpt bij het aanvragen van die regelingen. Ook het eenvoudiger maken van aanvraagprocedures kan ervoor zorgen dat ouderen meer gebruikmaken van financiële regelingen waar ze recht op hebben.
Voor veel ouderen zijn professionele hulpverleners en vrijwilligers onmisbaar bij het regelen van hun zaken met de overheid. Door een betere samenwerking tussen overheidsinstanties en de professionals en vrijwilligers die deze ouderen ondersteunen kunnen meer ouderen worden bereikt en gebruikmaken van inkomensregelingen.
Aanbevelingen
De Nationale ombudsman doet, aan de hand van drie uitgangspunten, aanbevelingen aan gemeenten en landelijke uitvoeringsinstanties.
Benader ouderen proactief en leg persoonlijk contact
• Wacht niet af totdat ouderen contact opnemen.
• Leg contact via de telefoon, persoonlijke gesprekken en huisbezoeken.
• Zorg voor eenvoudige mondelinge en visuele communicatie.
• Zorg voor een laagdrempelige toegang tot informatie en deskundigheid.
Werk samen met professionele hulpverleners en vrijwilligers
• Breng in kaart welke intermediairs zich, landelijk en lokaal, inzetten voor ouderen in een financieel kwetsbare positie.
• Bouw een samenwerkingsverband op met alle intermediairs, die deze ouderen ondersteunen.
• Investeer op allerlei manieren in deze intermediairs. Doe dit waar mogelijk samen.
Gebruik beschikbare data en wissel gegevens uit
• Breng op basis van alle beschikbare data in kaart welke ouderen in een financieel kwetsbare positie zitten en nog geen gebruik maken van inkomensvoorzieningen. Doe dit bijvoorbeeld jaarlijks.
• Maak beleid hoe deze ouderen bereikt kunnen worden.
• Probeer aan de hand van beschikbare data of door gegevensuitwisseling aanvraagprocedures te vereenvoudigen. Zet zo nodig in op een wetswijziging.
• Ken automatisch inkomensvoorzieningen toe als er geen verplichtingen zijn verbonden aan de voorzieningen. Voor inkomensvoorzieningen die verplichtingen met zich meebrengen geldt; benader ouderen gericht en help ze bij het indienen van een aanvraag.
Vervolg
De Nationale ombudsman heeft zijn aanbevelingen voorgelegd aan gemeenten en landelijke uitvoeringsinstanties met het verzoek hierop te reageren. De ombudsman zal in het najaar 2022 horen welke maatregelen deze overheidsinstanties nemen om meer ouderen gebruik te laten maken van inkomensregelingen.
