Met een transactie kan het Openbaar Ministerie strafzaken die niet te ingewikkeld zijn afhandelen met een "boete", zonder dat daar een rechter aan te pas komt. In 2010 ontving de Nationale ombudsman enkele klachten over een passage uit de toelichting bij het transactievoorstel die erop neerkomt dat, een hogere boete volgt, wanneer niet wordt betaald. Er werd geklaagd dat dit als een dreigement voelt en als een belemmering om de zaak aan de rechter voor te leggen.
De Nationale ombudsman heeft met externe deskundigen en een vertegenwoordiger van het OM de tekst en toelichting bij het transactievoorstel bekeken. Daarin wordt de suggestie gewekt dat niet betalen leidt tot veroordeling tot een hogere boete door de rechter. Indien de verdachte met een concreet verweer bij de rechter komt, is dat echter meestal niet zo.
Vervolgens is op rij gezet welke informatie de burger nodig heeft om een goede beslissing te nemen over al dan niet betalen en wat in de toelichting zou moeten staan over gevolgen voor de burger van het afwijzen van het transactievoorstel. Met concrete suggesties voor aanpassing van de teksten is het OM aan het werk gegaan en dat heeft geleid tot verbeterde standaardbrieven. Het is de bedoeling dat het CJIB deze vanaf de zomer van 2011 gaat gebruiken.
