Op 11 maart vond in de Eerste Kamer een deskundigenbijeenkomst plaats ter voorbereiding op het beleidsdebat over de Staat van de Rechtsstaat in juni. De Nationale ombudsman heeft hiervoor een schriftelijke bijdrage geleverd. De ombudsman vindt het belangrijk dat de overheid wetten beter bekijkt en zorgvuldig uitvoert. Dit om het vertrouwen van burgers te herstellen en de rechtsstaat te versterken.
De reactie van de ombudsman in het kort.
Sterke rechtsstaat, maar betere wetgeving nodig
Nederland heeft een stevige rechtsstaat en een sterke democratische traditie. De overheid moet burgers eerlijk en zorgvuldig behandelen. De Nationale ombudsman vindt dat nieuwe wetten vooraf beter moeten worden getoetst om fouten te voorkomen. Zoals bijvoorbeeld in de toeslagenaffaire. De Eerste Kamer speelt hierin een belangrijke rol.
Voorbeeld: toeslagenaffaire en informele schulden
De toeslagenaffaire heeft het vertrouwen in de overheid ernstig beschadigd. Een duidelijk probleem is de regeling rond informele schulden. Deze worden alleen geaccepteerd als er een notariële akte is. Hierdoor blijven gedupeerden met schulden zitten en kunnen ze niet goed worden geholpen. Dit laat zien dat er beter over wetten moeten worden nagedacht.
Risico’s van nieuwe wetgeving
Nieuwe wetten, zoals de Asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel, kunnen zorgen voor onrechtvaardige overheidsbeslissingen. Ze zorgen voor extra druk op de IND en de rechtspraak. Dit vergroot de problemen in de asielopvang en verlengt wachttijden.
Vertrouwen herstellen door betere uitvoering
Vertrouwen tussen burgers en overheid is belangrijk. Maar herstelmaatregelen, zoals bij de toeslagenaffaire, schieten vaak tekort. Ze maken de situatie soms zelfs erger. Door bureaucratische regels krijgen gedupeerden niet de hulp die ze nodig hebben.