Ombudsagenda 2023

De Ombudsagenda 2023 telt zes thema's met verschillende meerjarenprogramma's. Binnen zo'n programma doen we onderzoek, activiteiten, aanbevelingen én volgen we of onze verbetervoorstellen door de overheid worden overgenomen. De thema's sluiten aan bij problemen in de samenleving en de 30.000 klachten en signalen die we jaarlijks ontvangen over de relatie tussen burgers en overheid.

Invloed

De ombudsmannen vinden het belangrijk dat burgers en kinderen invloed hebben op beslissingen die hen raken. Meedenken en meedoen draagt bij aan draagvlak voor overheidsbeleid en het vertrouwen van burgers in de overheid.

Begin 2023 ronden we onderzoeken af naar participatie en invloed binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet. We starten een onderzoek naar participatie en invloed in de Jeugdwet.

Met het oog op de komst van de Omgevingswet en de wet 'Versterking participatie op decentraal niveau' vernieuwen we de Participatiewijzer van de Nationale ombudsman en de toolkit 'Het beste besluit' van de Kinderombudsman. De Participatiewijzer geeft richting aan het behoorlijk omgaan met de inbreng en inspraak van burgers. De toolkit 'Het beste besluit' helpt professionals om het belang van kinderen bij beslissingen voorop te stellen.

Onderzoek naar hersteltrajecten

Er lopen verschillende hersteltrajecten waarin de overheid schade moet vergoeden aan (grote) groepen burgers, kinderen, veteranen en ondernemers. Denk aan de kinderopvangtoeslagaffaire, de schade door gaswinning in Groningen en Drenthe, het werken met chroom 6 bij defensie en de overstromingen in Limburg. De ombudsman start een onderzoek naar deze hersteltrajecten. We onderzoeken óf en hoe de overheid leert van ervaringen in lopende en afgesloten hersteltrajecten.

Huisuitzettingen en migratie

Het naleven van fundamentele (kinder) rechten door de overheid is een belangrijk thema voor de ombudsmannen. We geven extra aandacht aan huisvesting, migratie en vrijheidsontneming.

Begin dit jaar hebben de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman een onderzoek afgerond naar huisuitzettingen van gezinnen in kwetsbare situaties. Daaruit blijkt dat de overheid niet altijd aan haar mensenrechtelijke en kinderrechtelijke verplichtingen voldoet wanneer gezinnen gedwongen uit huis worden gezet. In 2023 doen we een (vervolg)onderzoek naar huisuitzettingen van gezinnen die door sloop- of renovatiewerkzaamheden hun huis moeten verlaten.

Op het gebied van migratie starten de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman onderzoek naar knelpunten in de asielketen.

De Veteranenombudsman krijgt signalen dat de zorg voor veteranen in detentie niet op orde is. Daarom gaan we na of de adviezen uit een eerder onderzoek naar veteranen in detentie (2021) zijn opgevolgd. En waar nodig stimuleren we dat.

Armoede

De ombudsmannen zien dat steeds meer burgers financiële zorgen hebben omdat het leven (te) duur is. Daarom onderzoekt de Nationale ombudsman in 2023 of en hoe gemeenten inwoners met geldzorgen op tijd bereiken en helpen voordat de problemen groter worden. Ook volgen we of de adviezen uit drie eerdere onderzoeken naar problemen die statushouders, jongeren in de bijstand en Wajongers ervaren, zijn overgenomen. De Kinderombudsman wil dat er een aanpak komt voor kinderarmoede op alle levensdomeinen die kinderen remmen in hun ontwikkeling. Daarom adviseert de Kinderombudsman het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over de verdere uitwerking van het Nationaal Plan Kindergarantie en de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden.

Nieuw thema: levensloop en ontwikkeling

Problemen zoals armoede, criminaliteit en geweld kunnen van generatie op generatie worden doorgegeven. In 2023 onderzoekt de Kinderombudsman hoe gezinsproblemen doorwerken in het leven en de ontwikkeling van kinderen en hoe dit hun vertrouwen in de politiek en maatschappij beïnvloedt.

Lees verder

De Ombudsagenda 2023 bestaat uit de volgende zes thema's: Fundamentele rechten, Participatie en invloed, Toegang tot voorzieningen, Armoede, Leefbaarheid en Levensloop en ontwikkeling. Lees per thema meer over onze activiteiten in de verschillende meerjarenprogramma's.