"De overheid maakt het inburgeraars moeilijk om mee te doen in de samenleving." Dit stelt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in zijn onderzoeksrapport 'Een valse start' over inburgering. Aan nieuwkomers worden allerlei ingewikkelde eisen gesteld en als ze niet aan die eisen voldoen krijgen ze een boete. 'Ze willen meedoen,' zegt Van Zutphen, 'maar het wordt inburgeraars in plaats van gemakkelijk, juist lastig gemaakt. Dat is raar.'
De problemen van de inburgeraars zijn vaak niet anders dan die van andere mensen. Mensen missen een persoonlijk aanspreekpunt, instanties sturen hen van het kastje naar de muur en wetten en regels staan centraal in plaats van een oplossing. Voor inburgeraars leidt dat tot problemen in het kwadraat, omdat ze aan allerlei eisen moeten voldoen om in te burgeren en tegelijkertijd hun leven op de rit moeten krijgen in een land dat ze niet kennen en waar ze de taal niet spreken. Ombudsman Van Zutphen: 'In de klachten zie ik dat als er iets misgaat, het vaak goed misgaat. In wezen zie ik een overheid die het moeilijk vindt om de dienstverlening zo in te richten dat daarmee recht wordt gedaan aan de grote diversiteit van burgers.' Hij trekt parallellen met zijn eerdere onderzoeken naar het sociaal domein, de schuldhulpverlening en de BRP. 'Wat is er nu nodig voor deze mensen in déze situatie om mee te doen, die vraag moet steeds centraal staan in het handelen van de overheid. Er moet worden ingezet op het maximaal benutten van de mogelijkheden van mensen. En daar is oplossingsgerichtheid van de overheid voor nodig.'
Maatwerk bieden
Verantwoordelijk minister Koolmees van SZW onderkent de problemen en wil de inburgering vanaf medio 2020 veranderen met meer nadruk op hulp en maatwerk voor inburgeraars. Maar de 84.459 mensen die nu bezig zijn om in te burgeren, zijn hier niet mee geholpen. De Nationale ombudsman vindt dat de overheid daarom per direct dienstverlening op maat moet verlenen. De ombudsman roept daarnaast DUO, die op dit moment een belangrijke rol speelt bij inburgering, op om zich ruimhartig, oplossingsgericht en inventief op te stellen bij problemen. Van Zutphen: 'Ik doe een beroep op de overheid om die verandering in grondhouding te kunnen laten plaatsvinden.'
