2019/055 Coulance na schending anonimiteit tipgevers door politie en justitie

De klacht

Verzoeker klaagt er over dat de politie en het Openbaar Ministerie de voorwaarde van finale kwijting verbinden aan een aangeboden vergoeding uit coulance. Op herhaaldelijk verzoek van de politie hebben de echtgenote en dochter van verzoeker aan de politie informatie verschaft over de criminele activiteiten van de buurman. De politie heeft van meet af aan hun anonimiteit gegarandeerd zodat de buurman er niet achter zou komen wie de informatie over hem heeft verschaft. Door een fout van politie en het Openbaar Ministerie zijn hun personalia en verklaringen toch bekend geworden bij de buurman. De relatie met de buurman is tot op heden ernstig verstoord. Verzoeker en zijn gezin voelen zich door bedreigingen niet meer veilig. Verzoeker wil graag een vergoeding voor de kosten van de voor hem noodzakelijke verhuizing.

Reactie op de klacht

Zowel de politie als het Openbaar Ministerie geven toe dat er door hen ernstige fouten zijn gemaakt. De verklaringen hadden nooit op deze manier opgenomen mogen worden in het procesdossier. Zij hebben verzoeker een bedrag van € 7.500,- aangeboden. Dit aanbod was beperkt geldig, hij diende voor een bepaalde datum verhuisd te zijn. Bovendien werd er de voorwaarde van finale kwijting gesteld, waarbij partijen verklaren in de toekomst niets meer van elkaar te vorderen.

Oordeel Nationale ombudsman

Het verbinden van eisen aan een aanbod uit coulance is in strijd van het vereiste van fair play. De Nationale ombudsman ziet "een betaling uit coulance" als een financiële handreiking als blijkt dat door toedoen van de overheid een burger onevenredig is benadeeld. Het aanbieden van een financiële tegemoetkoming uit coulance betekent niet dat de overheid de aansprakelijkheid voor eventuele schade aanvaardt. Het gaat om een vaststaand bedrag waar voor beide partijen geen aanvullende voorwaarden op van toepassing kunnen zijn en waarover in principe niet onderhandeld kan worden. Voor een burger blijft daarbij de mogelijkheid open staan om alsnog een civiele procedure aan te spannen, als hij van mening is dat de overheid aansprakelijk is voor door hem geleden schade én deze schade groter is dan het bedrag dat hij reeds uit coulance heeft ontvangen.

Het is dan aan de civiele rechter om in zijn of haar overweging mee te nemen of het al ontvangen bedrag uit coulance wordt meegewogen in de uiteindelijke beslissing over de te vergoeden schade. Door het eerst verstrekken van een bedrag uit coulance stelt de overheid een burger tevens in staat om dat geld te gebruiken voor de kosten van de gang naar de rechter. Dat is de kern van fair play. De Nationale ombudsman ziet het huidige aanbod van € 7500,- met de bijbehorende dwingende voorwaarden als de uitkomst van een onderhandeling over aansprakelijkheid en de hoogte van de schadevergoeding, een schikking teneinde de gang naar de rechter te voorkomen. Het past niet om dit een aanbod uit coulance te noemen.

Aanbeveling

De Nationale ombudsman doet de politie en het Openbaar Ministerie de aanbeveling om óf binnen zes weken alsnog over te gaan tot het betalen van een bedrag uit coulance zonder bijkomende voorwaarden óf de onderhandeling over een schikking tussen partijen met beider instemming af te ronden.