DeNationale ombudsman heeft een onderzoek uit eigen beweging ingesteld naar de behandeling van schadeclaims door de ministeries.
In gesprekken met ministerievertegenwoordigers is besproken hoe de praktijk er op de verschillende ministeries uitziet. Er blijken grote verschillen te bestaan, in aantallen claims, soorten kwesties, en ook in type van behandeling van de claims. Aan de ministerievertegenwoordigers is voorgehouden dat ook bij de behandeling van schadeclaims de behoorlijkheid een rol speelt. In kaart is gebracht welke mogelijkheden er zijn om daarin invulling te geven, en ook welke belemmeringen er door de ministeries worden gevoeld. In een tweetal ronde tafel bijeenkomsten is hierover gediscussieerd met experts en met ministerievertegenwoordigers.
In het rapport brengt de Nationale ombudsman onder meer het volgende naar voren.
Het verdient op zichzelf de voorkeur dat bij de behandeling maatwerk voorop staat en dat elk verzoek om schadevergoeding wordt behandeld op de meest passende wijze. Wel moet worden vermeden dat binnen de rijksoverheid gelijksoortige gevallen verschillend worden benaderd, als uitvloeisel van onderling verschillend beleid, aangezien daaruit voor de burgers een beeld van willekeur kan ontstaan. De rijksoverheid moet als één geheel optreden en de burger het vertrouwen geven dat een verzoek om schadevergoeding steeds vanuit dezelfde opvattingen tegemoet wordt getreden, van waaruit recht wordt gedaan aan de omstandigheden van elk individueel geval.
Daarbij is van groot belang dat bij alle mogelijke overwegingen die een rol kunnen spelen, zoals het juridische kader, de politieke context, of de financiële en organisatorische implicaties, steeds ook de behoorlijkheid een plaats heeft.
Het behoorlijk omgaan met verzoeken om schadevergoeding kan in de eerste plaats vorm worden gegeven door te kiezen voor een opstelling die is gericht op het oplossen van het conflict waaruit de claim voortvloeit, en op het voorkomen van escalatie door het zoveel mogelijk beperken of vermijden van juridische procedures. Voorts brengt het behoorlijk omgaan met schadeclaims mee dat steeds uit eigen beweging wordt nagegaan of enig overheidshandelen reden vormt tot een vorm van compensatie of vergoeding, of tot het verstrekken van informatie over mogelijkheden om schadevergoeding te verkrijgen. Ten slotte is van belang dat wordt gewerkt vanuit een coulante opstelling, waarbij wordt gezocht naar mogelijkheden om tot een passende oplossing te komen, ook in gevallen waarin daartoe een directe juridische basis ontbreekt. In het onderstaande wordt dit verder geconcretiseerd.
In het rapport zijn spelregels opgenomen voor het behoorlijk omgaan met claims, gegroepeerd rond de bovengenoemde oplossingsgerichte, coulante, processueel terughoudende en pro-actieve opstelling.
Deze spelregels zijn ook opgenomen in de zogenoemde Schadevergoedingswijzer die bij het rapport is gevoegd.