De overheid moet Nederlanders die in het buitenland (gaan) wonen actief en gericht informeren over wanneer zij hun Nederlanderschap verliezen. Dit constateert de Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, na onderzoek. Voor mensen die al ongewild en ongemerkt hun Nederlanderschap verloren zijn, moet een snelle mogelijkheid komen dit terug te draaien. Door het ontbreken van voorlichting verliezen sommigen nu hun Nederlanderschap zonder het te weten.
Neem je een andere nationaliteit aan dan verlies je als Nederlander je Nederlanderschap, dat is de hoofdregel. Sommigen mogen wel twee nationaliteiten hebben, maar verliezen het Nederlanderschap als zij niet binnen tien jaar hun paspoort vernieuwen. Een vrouw die dit niet wist en zo tegen haar wil het Nederlanderschap verloor, klaagde hierover bij de Nationale ombudsman. Zij voelde zich onvoldoende geïnformeerd door de overheid, met alle gevolgen van dien. Een oproep van de ombudsman om soortgelijke gevallen te melden, leverde in korte tijd zo'n 500 reacties op. Dat was aanleiding voor het onderzoek van de ombudsman.
Geboorterecht
De ombudsman constateert dat de overheid de juiste mensen op geen enkel moment actief informeert over de mogelijkheid het Nederlanderschap te verliezen. Mensen gaan doorgaans niet zelf op zoek naar informatie: ze denken dat het Nederlanderschap een geboorterecht is dat nooit verloren gaat. Of dat je een dubbele nationaliteit kunt hebben, omdat zij dat ook vaker om zich heen zien. Pas als zij hun Nederlandse paspoort willen verlengen of aan de grens staan, horen zij dat ze de Nederlandse nationaliteit niet meer hebben.
Verlies met grote gevolgen
Verlies je het Nederlanderschap, dan zijn de gevolgen groot en vergaand. Van Zutphen: 'In de eerste plaats is het emotioneel. Mensen voelen zich Nederlanders, het voelt als verlies van een deel van jezelf'. Daarnaast zijn er praktische gevolgen. Wil iemand weer permanent in Nederland gaan wonen, bijvoorbeeld om voor hulpbehoevende ouders te zorgen, dan gaat dat niet zomaar. Ook juridisch zijn er grote consequenties: het Nederlanderschap geeft recht op bepaalde uitkeringen en het recht op hulp door de Nederlandse ambassade.
Informeer actief en gericht
Gezien de vergaande gevolgen en de impact die het verlies heeft, ziet Van Zutphen twee taken voor de overheid: informeer de juiste mensen actief en gericht . Pas dan kunnen zij een weloverwogen keuze maken over al dan niet afzien van het Nederlanderschap. Het voorkomt dat mensen het ongewild of ongemerkt verliezen. Tref daarnaast een spijtoptantenregeling voor de mensen die ongewild het Nederlanderschap al verloren zijn. Zo hebben zij een snelle mogelijkheid de situatie terug te draaien.
