De Nationale ombudsman krijgt regelmatig klachten van mensen die vinden dat hun gemeente niets doet met hun verzoek om regels te handhaven die betrekking hebben op hun directe leefomgeving. Bij de klachten kan het gaan om ingewikkelde kwesties over ruimtelijke ordening, wonen of geluids- en milieuhinder. De ombudsman, Alex Brenninkmeijer, gaat met een aantal gemeenten bekijken wat er nodig is om beter met deze verzoeken om te gaan.
Het onderzoek richt zich vooral op de behandeling van verzoeken om handhaving van regels die de directe leefomgeving van burgers aangaan. De klachten die de ombudsman krijgt, zijn verschillend. Iemand is het er niet mee eens dat hij van de gemeente geen achteruitgang mag maken in zijn tuin zodat zijn 4-jarig zoontje zonder gevaar naar het aangrenzende speelveld kan lopen. Zijn buren hebben die toestemming wel. Iemand die vlak bij een industrieterrein woont, klaagt erover dat de gemeente niet toeziet op het parkeerverbod voor haar huis. Bewoners in een straat klagen over geluidsoverlast van een garagebedrijf. Onduidelijk is of het bedrijf wel een vergunning heeft. Volgens de bewoners reageert de gemeente niet duidelijk op hun verzoeken om iets te doen.
Uit de klachten komt volgens de ombudsman het beeld naar voren dat burgers zich ongelijk behandeld voelen doordat bij de één wordt gedoogd en bij de ander niet. Zelfs wanneer een rechter de burger die om handhaving van de regels heeft gevraagd in het gelijk stelt, zien gemeenten nog wel eens af van handhaving. Illegaal handelen lijkt zo te worden beloond en mensen voelen zich daardoor in hun rechtsgevoel aangetast. Ook bestaat volgens de ombudsman het gevaar dat een conflict tussen burgers uit de hand loopt als de gemeente niet duidelijk is of niet reageert.
Doel: betere behandeling verzoeken om te handhaven
Gemeenten zijn volgens de wet in beginsel verplicht tot handhaven als een burger of een bedrijf een verzoek tot handhaving indient, tenzij al concrete stappen richting legalisering zijn gezet. In de praktijk blijkt dat dit zowel voor gemeenten als burgers lastige situaties kan opleveren. De gemeenten moeten vaak tegenstrijdige belangen behartigen. Dit kan leiden tot jarenlang voortslepende procedures waardoor het vertrouwen van mensen in de overheid onder druk komt te staan. De ombudsman gaat samen met een aantal gemeenten en andere betrokkenen, zoals de VNG en VROM inspectie, kijken hoe de behandeling van verzoeken om handhaving beter kan. De resultaten van het project worden voor de zomer 2010 verwacht.
