Vier organisaties hebben het initiatief genomen om de oprichting van een Nederlands mensenrechteninstituut te onderzoeken. Deze vier organisaties - het College bescherming persoonsgegevens, de Commissie Gelijke Behandeling, de Nationale ombudsman en het Studie- en informatiecentrum mensenrechten - ondertekenen daarvoor vandaag een “Memorandum inzake samenwerking”.
In Nederland bestaat geen nationaal mensenrechteninstituut. Een resolutie van de Verenigde Naties van 1993, daarin staan de zogenaamde Paris Principles, dringt daar wel op aan. De initiatiefnemers gaan de varianten en vormen onderzoeken waarin een op te richten nationaal mensenrechteninstituut gegoten zou kunnen worden. Het uitgangspunt daarbij is de resolutie van de Verenigde Naties. Minister De Graaf voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties is positief over het initiatief van de vier organisaties. Zij zullen eind 2005 een advies aan hem uitbrengen.
In Nederland houden diverse organisaties en instanties zich bezig met de mensenrechten, zoals de vier initiatiefnemers van het Memorandum, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten, en het Nederlands Helsinki Comité. Er is een inventarisatie gemaakt van hun werkzaamheden en bevoegdheden. Hieruit blijkt dat de samenwerking en afstemming tussen de Nederlandse organisaties verbeterd kan worden. Ook blijkt dat niet alle taken die de resolutie van de Verenigde Naties beschrijft, worden vervuld. Het gaat dan bijvoorbeeld om de advisering aan overheden over de toepassing van mensenrechtenverdragen. Ook kan gedacht worden aan bijdragen aan rapportages voor de toezichthoudende comités voor de verdragen en het volgen van de aanbevelingen van die comités.
