Hubert* verzamelt al jaren Afrikaanse kunst. Zeker eenmaal per jaar reist hij naar Mali om te zoeken naar beelden, houten maskers, stenen pijlen en potten van aardewerk. Hubert schakelt een douane-expediteur in om de voorwerpen in vijf kisten naar Nederland te sturen. De douane-expediteur is een bedrijf dat ook zorgt voor de aangifte van de spullen bij de douane. Als de kisten binnenkomen op Schiphol, volgt een douanecontrole.
De douane vermoedt dat Hubert zogenaamde cultuurgoederen invoert. Cultuurgoederen maken deel uit van het cultureel erfgoed van een land, zoals hunebedden en de Nachtwacht dat van Nederland zijn. Die neem je niet zomaar mee, maar de douane controleert ingevoerde goederen om diefstal of smokkel te voorkomen. De douane houdt de kisten van Hubert tegen en neemt contact op met de Erfgoedinspectie. Later op de dag inspecteren deskundigen van het Rijksmuseum voor Volkenkunde de beelden, maskers, pijlen en potten van Hubert. Ze komen tot de conclusie dat een aantal voorwerpen als cultuurgoederen in Mali had moeten blijven en de douane neemt ze in beslag.
Hubert doet bij de rechtbank in Haarlem zijn beklag over de inbeslagname. De rechtbank verklaart zijn beklag deels ongegrond en laat een deel van de in beslag genomen goederen terug naar Mali sturen. De overige goederen mag Hubert houden. De douane keert hem een vergoeding uit onder meer vanwege beschadigingen van de kisten en voorwerpen. Dit is niet de eerste keer dat de douane de kisten van Hubert tegenhoudt. Hubert baalt er enorm van, het veroorzaakt een hoop gedoe.
Hij klaagt bij mij dat zijn zendingen zo vaak worden gecontroleerd dat je niet meer kunt spreken van toeval. Bovendien vindt Hubert het vervelend dat de douane niet met hem zelf communiceert, maar dat doet met de douane-expediteur. De douane vertelt mij dat de contacten over een zending altijd via een douane-expediteur lopen. Het is de bedoeling dat de douane-expediteur de verzender een hoop rompslomp uit handen neemt. Tegelijkertijd geeft de douane toe dat op een aantal momenten zij de douane-expediteur niet op tijd en volledig heeft geïnformeerd over de voortgang van de controles. Dat vind ik niet behoorlijk. De douane heeft daarover spijt betuigd en heeft maatregelen getroffen om dergelijke miscommunicatie in de toekomst te voorkomen.
Iets anders ligt dat met de verklaring die de douane geeft voor het hoge aantal controles. De douane laat mij weten dat een kist op twee manieren kan worden geselecteerd voor controle. Op de eerste plaats gebeurt dat via een risicoanalyse aan de hand van risicoprofielen. Daarnaast worden zendingen zonder een risicoprofiel, steekproefsgewijs gecontroleerd. Hubert zegt dat het geen toeval meer kan zijn dat zijn kisten zo vaak eruit gepikt worden. Dat kan wel zo zijn. Maar zo werken deze risicoprofielen nu eenmaal. Die klacht van Hubert is dan ook niet gegrond. Overigens is het te begrijpen dat de douane geen informatie geeft over risicoprofielen.
* Om privacyredenen is de naam veranderd
