Het jaar 2009 ligt alweer bijna achter ons. Tijd om stil te staan bij wat er allemaal is gebeurd. Als Nationale ombudsman kijk ik terug op een jaar waarin ik veel mensen heb kunnen helpen. Variërend van klein leed tot groot leed bij mensen die geen gehoor krijgen bij de overheid. Een zaak die ik nooit zal vergeten is die van Lei*.
Lei komt in 2001 op 8-jarige leeftijd samen met haar 13-jarige broer vanuit China naar Nederland. Hun asielaanvraag wordt afgewezen en de rechter verklaart in 2004 hun ingestelde beroep ongegrond. Lei woont op dat moment al een paar jaar in een pleeggezin waar zij zich helemaal thuis voelt. Haar broer is zij in de loop van de jaren uit het oog verloren. Rond zijn 18e jaar is hij uit Nederland vertrokken en daarna heeft Lei nooit meer iets van hem gehoord. Van haar leven in China kan Lei zich nog maar weinig herinneren. Diverse instanties zetten zich in om informatie over Lei's achtergrond te krijgen, om haar moeder op te sporen in China – haar vader leeft niet meer - en om vervangende reisdocumenten te regelen. Maar al deze pogingen blijken tevergeefs.
Terugkeren naar China is geen optie zonder geldige reisdocumenten. Maar in Nederland blijven zonder verblijfsvergunning is ook geen alternatief. De inmiddels 14-jarige Lei is hier al helemaal ingeburgerd. Ze is immers al bijna de helft van haar leven in Nederland! Een eventuele uitzetting is niet alleen een nachtmerrie voor Lei, maar ook voor haar pleegouders en pleegzusje die enorm aan haar gehecht zijn. In 2007 vraagt zij opnieuw asiel aan. Niet alleen spannend voor Lei maar ook voor iedereen die haar inmiddels heeft leren kennen als een sportief, intelligent en ambitieus meisje. Dat blijkt ook uit de brieven die haar klasgenootjes, vrienden, vriendinnen, leraren en buren schrijven als steunbetuiging. Lei schrijft zelf ook een brief aan de staatssecretaris van Justitie. Uiteindelijk wordt haar asielaanvraag weer afgewezen…
Omdat er maar geen einde komt aan het juridische steekspel tussen de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de Lei's advocaat, schakelt de advocaat mij in. Ik vind het onbegrijpelijk dat een minderjarige vreemdeling hier al zo lang in onzekerheid verblijft. Daarom stel ik een gesprek voor tussen de IND en de advocaat van Lei. In dat gesprek realiseert de IND zich dat er vooral is gekeken naar het juridische aspect en niet naar de kwetsbare positie van Lei. Dat is precies de reden waarom ik hen heb uitgenodigd. Ik ben blij dat de IND tot een ander inzicht is gekomen. De IND laat weten dat Lei alsnog een verblijfsvergunning krijgt. Eindelijk weet Lei waar ze aan toe is en kan ze verder met haar toekomst in Nederland. Een mooiere kerstwens had er voor Lei dit jaar niet in vervulling kunnen gaan!
* Om privacyredenen is de naam veranderd
