Caribisch Nederlandse jongeren die opgroeien in armoede belanden vaak in een vicieuze cirkel van problemen. Om die te doorbreken, is een urgente integrale aanpak van armoede onder deze jongeren noodzakelijk.
Dat bevelen de Nationale ombudsman en Kinderombudsman aan in het gezamenlijke rapport 'Het maakt uit waar je wieg heeft gestaan'. Uit het onderzoek, dat zich richt op armoede onder Caribisch Nederlandse jongeren, blijkt dat veel jongeren serieuze knelpunten ervaren die hen belemmeren uit armoede te komen. Dit bemoeilijkt de overgang naar volwassenheid.
Waar Europees Nederlandse jongeren in armoede kunnen rekenen op verschillende beschermende faciliteiten, ontbreken deze veelal voor Caribisch Nederlandse jongeren. De armoede is schrijnend en vraagt om spoedig ingrijpen.
Vicieuze cirkel van armoede
Margrite Kalverboer, Kinderombudsvrouw: 'Jongeren die opgroeien in armoede ervaren vaak niet één probleem, maar een scala aan problemen op verschillende terreinen. Ze belanden in een herhalingspatroon dat van generatie op generatie doorgaat. Het is belangrijk dat dit doorbroken wordt.'
Als gevolg van armoede hebben deze jongeren vaak een gebrek aan gezond voedsel. Daarnaast kan de stress, die het leven in armoede oproept, ertoe leiden dat ouders minder goed in staat zijn om op een goede manier voor hun kinderen te zorgen. Het risico op huiselijk geweld en kindermishandeling wordt groter. En dat kan tot mentale problemen leiden. Armoede heeft verder impact op de ontwikkelingskansen voor jongeren, doordat armoede gepaard gaat met slechtere huisvesting en verminderde deelname aan sociale activiteiten. Armoede betekent vaak dat kinderen al met een achterstand op school beginnen, waardoor zij een groter risico lopen zonder diploma van school te komen. Hierdoor wordt het lastiger een baan te vinden die voldoende inkomen biedt. De achterstanden die jongeren op verschillende gebieden oplopen kunnen zij nauwelijks inhalen. De consequentie hiervan is vaak dat zij, als zij zelf kinderen krijgen, de armoede en het gebrek aan kansen weer doorgeven aan de volgende generatie.
Urgente integrale aanpak
Ondanks genomen maatregelen ter bestrijding van armoede in Caribisch Nederland, blijven er aanhoudende zorgen bestaan over jongeren die opgroeien in armoede. De aanpak blijkt niet eenvoudig te zijn, vanwege de verschillende domeinen waarin de problematiek zich afspeelt. Een urgente en intensieve samenwerking tussen Rijksoverheid en de openbare lichamen is daarom noodzakelijk.
Reinier van Zutphen, Nationale ombudsman: 'De ernst van de armoedeproblematiek vraagt om spoedig ingrijpen. Er moeten op korte termijn stappen worden gezet in de bestrijding van armoede door integraal samen te werken. De vicieuze cirkel van armoede moet worden doorbroken, zodat Caribisch Nederlandse jongeren de kans krijgen uit armoede te komen.'
Ook benadrukken beide ombudsmannen dat in de integrale aanpak rekening gehouden moet worden met de lokale context, de cultuur op de eilanden en het bestaande gebrek aan vertrouwen in de overheid. Bovendien vinden zij het belangrijk dat jongeren gehoord worden en meedenken over oplossingen.
Margrite Kalverboer: 'Door jongeren een stem te geven, worden de kansen vergroot dat maatregelen en programma's die voor hen bedoeld zijn, daadwerkelijk slagen.'
Vier speerpunten
Samenwerking tussen Rijksoverheid en de openbare lichamen is cruciaal om te komen tot een oplossing. Op diverse terreinen, zoals inkomen, onderwijs en naschoolse opvang, worden maatregelen genomen die op de langere termijn de situatie voor jongeren in armoede verbeteren. Maar de ernst van de problematiek vraag ook om urgentie. De ombudsmannen dringen er daarom op aan dat op korte termijn samenwerking en afstemming plaatsvindt. Hierin zien zij een regierol voor het ministerie van BZK en bevelen aan hierbij te richten op vier punten:
- Huisvesting en opvang: er moet op korte termijn voldoende opvangmogelijkheid komen voor kwetsbare jongeren en in brede zin moet worden gewerkt aan het realiseren van betaalbare huisvesting.
- Opleidingsmogelijkheden en activiteiten: er moeten meer opleidingsmogelijkheden en stimulerende naschoolse activiteiten komen, die laagdrempelig en betaalbaar zijn.
- Beroepsonderwijs en stage- en werkervaringsplekken: er moeten voldoende stages en werkervaringsplekken gecreëerd worden en tevens moet meer gericht beroepsonderwijs gerealiseerd worden.
- Buddy of vertrouwenspersoon: jongeren moeten toegang krijgen tot een buddy of vertrouwenspersoon bij wie zij hun verhaal kunnen doen of die hen kan ondersteunen bij problemen.
Achtergrond
Sinds 2010 zijn Bonaire, Saba en St. Eustatius bijzondere gemeenten van Nederland. Samen vormen zij Caribisch Nederland. De Nationale ombudsman behandelt sindsdien klachten over rijksoverheidsinstanties op de eilanden. Sinds 2012 behandelt hij ook klachten over de lokale overheidsinstanties, oftewel de openbare lichamen. De Kinderombudsman is sinds zijn oprichting in 2011 bevoegd klachten te behandelen in Caribisch Nederland.
Dit gezamenlijke onderzoek van de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman naar armoede onder jongvolwassenen in Caribisch Nederland, is het tweede uit een serie van drie onderzoeken van de Nationale ombudsman naar armoedeproblematiek in Caribisch Nederland. In september 2019 publiceerde de Nationale ombudsman een onderzoek naar armoede onder ouderen op Bonaire, St. Eustatius en Saba. In het derde onderzoek staat armoede onder alleenstaande ouders centraal.
